________________
આશા અને ધીરજ ડાકટરે જાહેર કર્યું કે, કેદી પૂરેપૂરો મરી ગયો છે. છતાં ગવર્નરે કાયદા પ્રમાણે છેવટની ખાતરી કરી જોવા માટે લોખંડને લાલચોળ તપાવેલો તાવેથો મંગાવ્યો. ડાકટરે એ તાવેથો મડદાના પગના તળિયામાં જોરથી દબાવી દીધું. ચરરર માંસ બળ્યાનો અવાજ તથા ગંધ ડાન્ટ ઊભા હતા ત્યાં પણ આવ્યા વિના ન રહ્યાં.
ત્યાર બાદ એક કોથળો લાવી મડદું તેમાં સીવી લેવામાં આવ્યું. પછી રાતે અગિયાર વાગ્યે અંતિમક્રિયા પૂરી કરવાનો હુકમ બે માણસોને આપીને, ગવર્નરે બારણાને બહાર તાળું મારી દીધું; અને સૌને વીખરાઈ જવા કહ્યું.
સૌનાં પગલાં સંભળાતાં બંધ થયાં એટલે ડાન્ટેએ ધીમે રહીને પથરો ઉપાડયો અને અંદર ડોકિયું કર્યું.
૧૭ શેટો દ ઈફનું કબ્રસ્તાન લાંબા કોથળામાં સીવી લીધેલું મડદું પથારી ઉપર ચત્તાપાટ પડ્યું હતું. ડારે ત્યાં બે હાથ જોડી, માથું નીચું કરી ઊભે રહ્યો.
એકદમ તે એકલવાયાપણાના આ નવા ભાર હેઠળ ડાન્ટનું હૃદય બેસી જવા લાગ્યું. એટલે બાવાજી જ્યાં ગયા હોય ત્યાં જલદી પહોંચી જવા, તેણે તરત આપઘાત કરવાનો વિચાર કર્યો.
પણ દુઃખનું એ તીવ્ર મોજું આવી ગયા બાદ પાછું ધીમે ધીમે બીજું વિરોધી મેજું પણ આવ્યું. પોતે એમ આપઘાત કરે, તે જે દુશમનેએ તેની આ વલે કરી છે, તેમને હિસાબ શી રીતે ચૂકતે કરાશે?
