________________
હજરત મહંમદ પયગંબર
૨૫ અને માત્ર પવિત્ર કાબાનો પથ્થર “હજરે-અસવદ' રહેવા દીધો. જે દિવસે આમ મંદિરમાં પ્રવેશ કર્યો તે દિવસે બપોરે મહંમદ સાહેબની આજ્ઞાથી બિલાલ નામના હબસીએ કાબાની છત પર ઊભા રહી લોકોને નમાજ પઢવા બોલાવ્યા. મહંમદ સાહેબે કાબા તરફ મુખ રાખી નમાજ પઢવા આદેશ આપ્યો હતો. તે પૂર્વે જેરુસલેમ તરફ મુખ રાખી નમાજ પઢવા કહેલું.
ઈ. સ. ૬૩રમાં છેલ્લી વાર એમણે મક્કાની યાત્રા કરી તે વખતે એમણે કહ્યું હતું કે, “પાછો અહીં (મક્કા) આવીશ કે નહીં તે ખબર નથી. માલમિલકત પવિત્ર વસ્તુ છે, દરેકનો યથોચિત એમાં ભાગ છે. એટલે વસિયતનામું કરવાનો અધિકાર કોઈને નથી. વેરઝેર ભૂલી જાઓ. તમારા માલિક તમારા કર્તવ્ય વિશે પૂછશે એટલે એ માટે સભાન રહો.' વળી મહંમદ સાહેબે કહ્યું, ““હે માલિક મેં તારો સંદેશો સૌને પહોંચાડી દીધો અને મારી ફરજ અદા કરી, હે માલિક મારી પ્રાર્થનાનો તું જ સાક્ષી રહેજે.'' છેવટે મહંમદ સાહેબ મદીના ગયા અને શેષ જીવન
ત્યાં જ રહ્યા. ૬૩ વર્ષની ઉંમરે એમની તબિયત કથળી. આમ તો એમનું સ્વાથ્ય સારું હતું પરંતુ ખેંબરની લડાઈ પછી એમને ઝેર આપવામાં આવ્યું હતું તેને લીધે એમની તંદુરસ્તી ઘટતી ગઈ. અંતિમ દિવસોમાં એમને તાવ આવ્યો. એક દિવસ મધ્યરાત્રિએ કબ્રસ્તાનમાં જઈ ધ્યાનમગ્ન રહી ઈશ્વરની પ્રાર્થના કરી બીજે દિવસે મસ્જિદમાં અલીનો ટેકો લઈ નમાજ પઢી. કોઈનું કાંઈ લેણું હોય તો પૂછ્યું ત્યારે એક જણે ત્રણ દિહરમની મદદ કોઈને મહંમદ સાહેબના કહેવાથી કરેલી તે તેણે યાદ દેવડાવ્યું. તરત મહંમદ સાહેબે તે રકમ ચૂકવી આપી. પછીના
