________________
૨૨
મહર્ષિ વિનોબા ભાવે દેખાવવાળા ભાઈ પાસે અમારે સંસ્કૃત શીખવું છે! પેલા ભાઈ તો એ સાંભળી હસવા જ લાગ્યા, “અરે, એમની પાસે શું ધૂળ સંસ્કૃત શીખશો? એ તો ગૂંગો છે ગૂગો!'' પણ પેલા છોકરાઓ તો હઠ પકડીને પહોંચ્યા વિનોબા પાસે. ત્યારે એ કોદાળીથી ખેતર ખોદી રહ્યા હતા. છોકરાઓએ ખૂબ વીનવ્યા ત્યારે સંસ્કૃત શીખવવા તૈયાર થયા. ત્યારે પેલા ભાઈને અને એ ભાઈ દ્વારા પછી આખા આશ્રમને ખબર પડી કે આ મૂંગો વિનોબા નથી, આ તો છે પંડિત વિનોબા. પાછળથી તો “આચાર્યનું વિશેષણ પણ અનેક અન્ય વિશેષણોની સાથે વિનોબાની આગળ પલાંઠી મારીને બેસી ગયું, પણ પ્રારંભમાં તો આશ્રમ-સાથીઓને ઠીક ઠીક અંધારામાં રાખી શક્યા.
પણ આ આશ્રમવાસ દરમ્યાન વેદાંત-વિદ્યાની એક દિવસે કસોટી થઈ. એક દિવસે સવારે સાબરમતી નદીમાં નાહતાં નાહતાં અચાનક પાણીનું તાણ આવ્યું અને વિનોબા એ તાણમાં ખેંચાવા લાગ્યા. વિનોબાને તો તરતાં આવડતું નહોતું, નદીકાંઠ પણ કોઈ માણસનું ધ્યાન હતું નહીં કે જે બચાવે. જોતજોતામાં તો એ વધુ ને વધુ દૂર તણાવા લાગ્યા. એટલામાં કિનારે ઊભેલા લોકોનું ધ્યાન ખેંચાય છે... ““અરે અરે, વિનોબા ડૂબે છે. બચાવો, કોઈ બચાવો...!''
પણ તે જ સમયે નદીના પૂરઝડપે વહેતા પાણીમાંથી એક અવાજ સંભળાય છે, ‘‘બાપુને કહેજો કે વિનોબા જાય છે. આત્મા અમર છે, દેહ નશ્વર છે... આત્મા અમર છે, દેહ નશ્વર છે.' મૃત્યુની ક્ષણ સામે આવીને ઊભી છે, ત્યારે ડૂબતો માણસ “બચાવો - બચાવો'ની બૂમો નથી પાડતો, પણ
