________________
વિશાળ રંગમંડપ
આરાસણમાં સોલંકીઓના સીધા શાસન બાદ, રાજા ભીમદેવ દ્વિતીયના મળતાં સંવત-૧૨૬૩ (ઇ.સ. ૧૨૦૭) ના લેખ પછીથી કે તે આરસામાં આબૂના ઇતિહાસ-પ્રસિદ્ધ પરમાર રાજા ધારાવર્ષદેવનું શાસન થયું હશે તેવું અભિલેખો પરથી જાણવા મળે છે.
૧૩મા શતકના અંત ભાગે થયેલા મુસ્લિમ આક્રમણો આરાસણ પણ ભોગ બન્યું. એની દેવપ્રતિમાઓ ખંડિત થઈ; ને નગરનો પ્રાયઃ નાશ થયો હોય એવું જણાય છે. ૧૪માં શતકના પૂર્વાર્ધમાં ત્રિસંગમક (ત્રિશંગમક)ના રાણા મહિપાલદેવના આરાસણ પરના શાસન પછીથી ગામ તેમજ દેવમંદિરો ક્રમશઃ ઉજ્જડ થયાં; છતાં ૧૫મા શતકમાં કોઈ કોઈ જૈન યાત્રીઓ આરાસણ આવતા હશે, પછીથી ગામ ખાલી પડ્યું જણાય છે.
જીર્ણોદ્ધાર શ્રી વિજયસેનસૂરિના ઉપદેશથી તારંગા, શંખેશ્વર, સિદ્ધાચલ, પંચાસર, રાણપુર, આરાસણ અને વિજાપુર વગેરનાં મંદિરોના ઉદ્ધાર (સંવત ૧૬૩૯ થી ૧૬૪૩) સુધીમાં થયા.
આ તીર્થનો વહીવટ મુંબઈવાસી શેઠ રાયચંદના હસ્તક આવ્યો. તે પછી અમદાવાદના નગરશેઠે પણ આ તીર્થનો વહીવટ કરવાનું માથે લીધું. છેવટે દાંતાના શ્રી સંઘે અહીંનો વહીવટ કરવા માંડ્યો.
વિશાળ રંગમંડપ
