________________
BRUAXRXAYRURXRYRURX8*Qael Ria 625 B
( ચાણક્ય
આયુષ્યનો અર્થ છે-શરીરમાં જીવને રહેવાની કાળ મર્યાદા. તેને જાણતા પહેલાં કાળના સ્વરૂપને જાણવું આવશ્યક છે.
કાળ સ્વરૂપ કાળના બે પ્રકાર છે (૧) વ્યવહારકાળ અને (૨) નિશ્ચયકાળ.
વ્યવહાર કાળ-સમય, આવલિકા, શ્વાસોચ્છવાસ, સ્તોક, લવ, મુહૂર્ત, દિવસ-રાત આદિ અથવા સેકન્ડ, મિનિટ, કલાક આદિ રૂપ છે.
નિશ્ચયકાળ જીવ-અજીવના વર્તનાદિ પર્યાય રૂપ છે.
- અહીં વ્યવહાર કાળથી આયુષ્યનો સંબંધ છે, જેથી તેનું જ વર્ણન સંક્ષેપમાં કરવામાં આવશે.
વ્યવહા૨કાળનું સ્વરૂપ કેવળજ્ઞાની ભગવાનના જ્ઞાનથી જેના બે વિભાગ ન થઈ શકે તેવા કાળના નિર્વિભાજ્ય અંશને સમય કહે છે.
આંખનો પલકારો થતાં જ અસંખ્ય સમય વ્યતીત થઈ જાય છે. એટલે કે સમય અતિ સૂક્ષમ છે.
જીર્ણ વસ્ત્ર, જે ૧ સેકન્ડથી પણ ઓછા કાળમાં ફાડી શકાય છે, તેમાં ૧-૧ના ક્રમથી હજારો સૂતરના દોરા એટલા અલ્પકાળમાં ફાડવામાં આવે છે કે એક દોરાના છેદનમાં સેકન્ડના આ હજારમા ભાગથી પણ ઓછા કાળમાં અસંખ્ય સમય લાગી જાય છે. આ છે. સમયની સૂક્ષ્મતા. SALALALALALALAY 44 BALAUREAEAEAEAEA
