________________
ગાથા-૧૦૭].
– [૩૧૭
પહેલાં પદમાં જીવ તત્વની સહૃહણા છે. બીજા પદમાં જીવ રવરૂપ વિચારણા છે. ત્રીજા અને ચોથા પદમાં અજીવ, પુણ્ય-પાપ, આશવ, બંધ તત્વની વિચારણા છે. છઠ્ઠા પદમાં સંવર અને નિર્જરા તત્વની તથા પાંચમા પદમાં મોક્ષ તત્ત્વની એમ છ પદ દ્વારા નવેય તત્વની વિચારણા છે.
પહેલાં અને બીજા પદને માનીને સદહે, ત્રીજા અને ચોથા પદને ત્યાગે, છઠ્ઠા પદને સેવે-આદરે તો પાંચમા પદને પામે.
જાતિ વેષનો ભેદ નહિ, કહો માર્ગ જો હોય; સાધે તે મુક્તિ લહે, એમાં ભેદ ન કોય. ૧૦૭ મોક્ષ તથા મોક્ષમાર્ગ અનુક્રમે આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધપર્યાય તથા આંશિક શુદ્ધપર્યાય છે તેથી મોક્ષ તથા મોક્ષમાર્ગનો સંબંધ આત્મા સાથે છે. અહિ કહે છે કે મોક્ષમાર્ગમાં જાતિ તથા વેશનો કોઈ ભેદ હોતો નથી. કારણ કે મોક્ષમાર્ગી સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા શરીરની જાતિ તથા શરીરના વેશથી ત્રિકાળુ ધ્રુવ આત્માને જુદો જાણે છે, જુદો માને છે. તાત્પર્ય એમ છે કે જાતિ તથા વેશને છોડ્યા વિના ભેદથી અભેદ સુધી પહોંચી શકાતું નથી. આત્માના ગુણોના ભેદ તરફ દષ્ટિ કરવાથી પણ વિકલ્પ જ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી તે સ્વાભાવિક છે કે જ્યાં સુધી જાતિ તથા વેષનો ભેદ છૂટે નહિ ત્યાં સુધી મોક્ષમાર્ગ પ્રગટે નહિ. સંસાર પરિભ્રમણનું કારણ જાતિ તથા વેશ નથી પરંતુ મિથ્યાત્વભાવથી જ આત્મા જન્મ-મરણ કરી રહ્યો છે તથા અનંત
