________________
ગાથા-૯]
[૪૫
નથી પરંતુ સદ્ગુરુની આંતરિક પવિત્રતાનું પ્રતીક એવું વીતરાગીપણું નિજાત્મામાં પણ પ્રગટ થાય તેને સદ્ગુરુના ચરણને સેવ્યા એમ કહેવાય.
સદ્ગુરુ તરફ દૃષ્ટિ કરવા માત્રથી પરમાર્થની પ્રાપ્તિ થતી નથી. માત્ર સદ્ગુરુ જ નહિ પણ પૂર્ણ વીતરાગી ભગવાન પણ નિર્વિકલ્પ દશાનું કારણ બનતા નથી. તેથી અહીં કહ્યું છે કે, નિજપદનું લક્ષ્ય કરતા એટલે પોતાના સ્વભાવ તરફ દૃષ્ટિ કરતા આત્માનુભૂતિમય પરમાર્થ પ્રગટ થાય છે. જિનાગમમાં તો અહીં સુધી આવે છે કે, જિનેન્દ્ર ભગવાન અને જડ પુદ્ગલ એક દશાએ આત્મા માટે એક સરખા જ છે, કારણ કે જેવી રીતે પુદ્ગલ તરફ દૃષ્ટિ કરતા વિકલ્પ જ થાય છે, તેમ વીતરાગી ભગવાન તરફ દૃષ્ટિ કરતાં વિકલ્પ જ ઉત્પન્ન થાય છે. પુદ્ગલ કે જિનેન્દ્ર ભગવાન, તે બંને નિર્વિકલ્પ દશાનું કારણ બનતાં નથી; અહીં સદ્ગુરુના ચારિત્રનું સેવન પોતે કરવું જોઈએ એમ કહીને વ્યવહારની સ્થાપના કરી અને નિજસ્વભાવનું વંશ લઈને પરમાર્થ પામે છે એમ કહીને નિશ્ચયનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ કહ્યું. આમ, જ્ઞાનીના દરેક વચનમાં અનેકાંત સ્વરૂપ છૂપાયેલું છે.
આત્માના લક્ષ્ય વિના સદ્ગુરુની ભક્તિ કરતાં કરતાં આખું જીવન વીતી જાય, તો પણ આત્માનુભવની કોઈ ગેરેંટી નથી, પણ જો એક સમય માટે નિજાત્મામાં અંતર્મુખ થઈને, તેમાં જ એકત્વ કરે તો નિયમથી મોક્ષગામી બને છે. તે જીવ, તે જ ભવે અથવા નિકટ ભવે મુક્તિને પ્રાપ્ત થાય છે.
સાધુની નજીક રહેવાથી જીવના કર્મ પાતળા થઈ જાય છે; એમ
