________________
601
, હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
વર્તમાનકાળમાં થઈ ગયેલા એક આત્મજ્ઞાની પુરુષે પોતાનામાં ક્ષાયિક સમ્યકત્વ હોવાનું જણાવ્યું છે. આગમપ્રધાન શૈલિવાળા જીવોને તો આ વાત ઉપહાસ કરવા જેવી જ લાગે તે સ્વાભાવિક છે પણ અધ્યાત્મ પ્રધાન શૈલિ જેની પાસે છે સમાધાનકારક વલણ અપનાવી વસ્તુને ન્યાય આપી શકે છે અને શોધે છે કે આગમની પ્રધાનતાએ જોતા તો કલિકાલમાં ક્ષાયિક સમ્યકત્વ ન જ હોય કારણકે તે માટે તો પહેલું સંઘયણ જોઈએ, મોક્ષગમન કાળ જોઈએ વગેરે વગેરે.
પણ અધ્યાત્મશલિથી વિચારતા એવું સમજાય છે કે જેમ સાયિક સમ્યકત્વ આવ્યા પછી જતું નથી અને મોક્ષ પામીને જ જીવ રહે છે તેમ કલિકાળમાં અમારામાં જે સમ્યકત્વ પ્રગટ થયું છે તે હવે મોક્ષ પામી ને. જ રહેવાનું છે અર્થાત્ ક્ષયોપશમ સમકિત હોવા છતાં તે જવાનું નથી અર્થાત્ અપ્રતિપાતી છે અર્થાત્ સાયિક નથી પણ ફાયિંકવત્ છે. ક્ષાયિક સમકિતનું જે કાર્ય દુર્ગતિપાત વિના શીઘૂમોક્ષની પ્રાપ્તિ છે તે જ કાર્ય અમારા સમકિત દ્વારા પણ થવાનું છે તે અર્થમાં ક્ષાયિક સમકિતનો પ્રયોગ છે. વર્તમાનકાળના એક જ્ઞાનીએ આવા સમકિતને જોડણી સમકિત તરીકે પણ ઓળખાવ્યું છે.
અધ્યાત્મશલિ જેને સમજાઈ છે-પરિણમી છે, તે વ્યક્તિ આવું સમાધાન કરીને શાંત-પ્રશાંત-ઉપશાંત બને છે અને મહાપુરુષ પ્રત્યે તેમને વિપરીત પરિણામ થતો નથી. તેમની પ્રત્યેનું બહુમાન યથાવત્ રહે છે. જ્યારે આગમપ્રધાન શૈલિવાળા આગમના શબ્દને જ પકડીને ચાલનારા હોવાથી તેમને આવા વચનોમાં વિસંવાદ જ દેખાતો હોવાના કારણે તરત જ ખંડન કરવા મંડી પડે છે. આત્મજ્ઞાની-જ્ઞાનાવતાર મહાપુરુષોની વાણીમાં અનંતા આગમો સમાયેલા છે; એ ખ્યાલ હોય
સ્વનો અધ્યાય એટલે સ્વાધ્યાય, જ્યારે પરનો અવ્યાસ કહેલ છે.
