________________
શ્રી ધર્મનાથજી
562
ભાવ દ્વારા સંસાર સાગર તરી જવાનો છે. પરમાનંદ પામવા પ્રભુને પ્યારા કરવાના છે અને સંસારને ખારો સમજવાનો છે. પ્રભુ પ્યારા લાગે તો સંસાર ખારો લાગે અને સંસાર ખારો લાગે તો પ્રભુ પ્યારા લાગે; આમ અન્યોન્ય છે.
- વર્તમાનકાળમાં કે ભૂતકાળમાં જે કોઈ મોટી હસ્તી થઈ ગઈ તેવા પ્રભુધેલા ભક્તોએ આત્માની મસ્તીને માણવા પોતાના વ્યક્તિત્વને દફનાવી દીધું છે અને પછી પ્રભુના પ્રેમમાં દીવાના બન્યા છે. શરાબીને જેમ શરાબનો નશો ચઢે તેમ પ્રભુ પ્રેમમાં દીવાના બનેલાને પ્રભુપ્રેમનો નશો ચઢે છે. એ નશાની મસ્તીમાં ક્યારેક તે હસે છે તો ક્યારેક રડે છે, ક્યારેક ગાય છે તો ક્યારેક લખે છે, ક્યારેક બોલે છે તો ક્યારેક મૌન રહે છે. તેની બધી જ ચેષ્ટા ન કળી શકાય તેવી કે ન લખી શકાય તેવી અકલ અને અલખ હોય છે. . મુસ્લિમોમાં અનેક સૂફી સંતો થઇ ગયા જેમણે પરમાત્મા પ્રત્યેના પ્રેમને આશક અને માશુકના પ્રેમરૂપે ગાયો (વર્ણવ્યો) છે. અમર આશા નામના પોતાના બનાવેલ કાવ્યમાં કવિશ્રી મણિલાલ નભુરામ દ્વિવેદીએ સાફ દિલના આશક-માશુક વચ્ચે કેવો સફા પ્યાર હોવો જોઈએ તે બહુ રસિક ભાષામાં બતાવ્યું છે. તે લખે છે કે એક ઘડી પણ ખરા મેળાપની ન આવી અને તેટલામાં માશુક ચાલી ગઈ તો પણ શું? હજારો રાતો તેની સાથે વાતોમાં કાઢી તે જ કમાઈ છે. ખુદાને મેળવવાનો પ્રયત્ન કરતા તે ન મળે, આપણે ગોથું ખાઈ જઈએ તેથી શું? તેની બંદગી કરી તે નકામી નહીં જાય, એ જ કમાણી જાણવી.
- ખુદાની ઝંખનામાં ઘેલો થઈને રહેતા ખુદા નહિ મળે તો લોક હાંસી જરૂર કરશે. મુશીબતના ખંજર ખાવા પડશે અને કતલ થવા છતાં
ચાર સંજ્ઞા, ત્રણ એષણા, ત્રણ ગારવ; એ છે સંસારભાવ !
