________________
૧૫
કુટુા વ્યાપારધધા અર્થે કલકત્તા, આવી`, મુંબઈ વગેરે શહેરોમાં વસવા લાગ્યાં છે. હવે તેા સગપણુ-લગ્ન પ્રસંગે અથવા તેા યાત્રા કરવાને ખાતર પણ એ લેક જૈસલમેરમાં આવ-જા કરે છે. જૈસલમેરનું પ્રસિદ્ધ બાફના (બાફણા) કુટુંબના સભ્યા કાટા, રતલામ, ઈન્દોર, ઉદયપુર, ઝાલરા-પાટણ, આ પાંચ સ્થળે વસેલ છે. અહીંના જૈનાએ રાજસ્થાનમાં જ નહીં, પણ આખાયે ભારત દેશમાં નામ કાઢ્યું છે. કેટલાક રાજ્યામાં આ લેાકેા કામદાર તરીકે રહ્યા છે, તેમજ ક્રાઈ કાઈ રાજયેામાં તિજોરીના ઉપરી પણ તેઓ બન્યા હતા અને તે રાજ્યેામાં અતિ વિશ્વાસપાત્ર વ્યક્તિએ સમજવામાં
આવતા હતા.
પ્રાચીનકાળમાં રાજ કેાઈ એક ધર્મને માનવાવાળા હોય છતાં પણ બીજા બધા ધન્ય આદર, માનસન્માન એવી રીતે કરતા હતા, જાણે કે તેઓ પોતાના ધર્મના હાય. તેએ પેાતાની પ્રજાની એકતા, તેમનાં સંપ—શાંતિ જોનારા હતા. વૈષ્ણવ, શિવ, શક્તિ વગેરે હિન્દુ સંપ્રદાય સિવાય તેએએ જૈન સાધુએ તથા યતિઓને પણ પેાતાના ગુરુ માન્યા હતા. લાવાના રાજા સગરના વનમાં એવું આવે છે કે તેણે પેાતાના બે પુત્ર શ્રીધર તથા રાજધરને ખરતર ગચ્છીય આચાર્ય શ્રી વ માનસૂરિના શિષ્ય શ્રી જિનેશ્વરસૂરિના કહેવાથી જૈન શ્રાવક બનાવ્યા હતા. આથી એ નિશ્ચિત થાય છે કે તે રાજાએ સર્વ ધર્મ પ્રત્યે સમભાવ રાખનારા હતા. અહીની પ્રસિદ્ધ ભણુશાળી જાતિના વંશ તે સગર રાજથી જ શરૂ થયા છે, તેથી જૈન સમાજમાં ભણશાળી ગાત્ર તરફ અતિ આદર ભાવથી જોવામાં આવે છે.
કહેવાનું એ કે જૈસલમેરમાં પ્રાચીનકાળથી શ્વેતાંબર જૈનાને વિશેષ પ્રભાવ પડતા હતા. તે લેાકેાના ધર્મગુરુ જૈનાચાર્યોનું પણ આ કેન્દ્રસ્થાન હતું. અહીં ખરતર ગચ્છીય વિદ્વાના તથા પ્રભાવશાળી
