Shaddarshan Part 01 Sankhya Yog

SR No.: 005833
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: University Granthnirman Board
Publication Year: 1973
Total Pages: 324
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 24 MB

Page 262

૨૫૨
યગ્દર્શન
જૈનોના ધર્મધ્યાન સાથે સરખાવવા જેવી છે. ઉપરાંત, જૈનોએ પણ અહિંસા વગેરેને દૃઢ કરવા દર્શાવેલી ભાવનાઓમાંથી કેટલીક યોગદર્શને દર્શાવેલી વિતર્કોની પ્રતિપક્ષભાવના જેવી જ છે.
३१ यदाऽस्य स्युरप्रसवधर्माणस्तदा तत्कृतमैश्चर्यं योगिनः सिद्धिसूचकं भवति । योगभाष्य २. ३५ ( उत्थानिका) ।
३२ अहिंसाप्रतिष्ठायां तत्सन्निधौ वैरत्यागः । योगसूत्र २. ३५ ।
33 सत्यप्रतिष्ठायां क्रियाफलाश्रयत्वम् । योगसूत्र २. ३६ । अमोघा वाग् भवति । योगभाष्य २. ३६ ।
लौकिकानां हि साधूनामर्थं वागनुवर्तते ।
ऋषीणां पुनराद्यानां वाचमर्थोऽनुधावति ॥ उत्तररामचरित १.१० ।
३४. अस्तेयप्रतिष्ठायां सर्वरत्नोपस्थानम् । योगसूत्र २. ३७ ।
३५ ब्रह्मचर्यप्रतिष्ठायां वीर्यलाभः । योगसूत्र २ ३८ । यस्य लाभादप्रतिघान् गुणानुत्कर्षयति सिद्धश्च विनेयेषु ज्ञानमाधातुं समर्थो भवति । योगभाष्य
२. ३८ ।
३६ अपरिग्रहस्थैर्ये जन्मकथंतासम्बोधः । योगसूत्र २.३९
39 शौचात् स्वाङ्गजुगुप्सा परैरसंसर्गः । सत्त्वशुद्धिसौमनस्यैकाग्र्येन्द्रियजयात्मदर्शनयोग्यत्वानि च । सन्तोषादनुत्तमसुखलाभः । कायेन्द्रियसिद्धिरशुद्धिक्षयात् तपसः । स्वाध्यायादिष्टदेवतासम्प्रयोगः । समाधिसिद्धिरीश्वरप्रणिधानात् । योगसूत्र २. ४०-४५ ।
३८ स्थिरसुखमासन् । योगसूत्र २ ४६ । हुआ योगभाष्य २.४६ ।
३८ प्रयत्नशैथिल्यानन्तसमापत्तिभ्याम् । योगसूत्र २. ४७ ।
૪૦ આસન ન જાણનાર પણ દેહને ધારણ કરવાનો સ્વાભાવિક પ્રયત્ન ધરાવે છે. પણ આ પ્રયત્ન દેહને ઘડીએ ઘડીએ વિવિધ સ્થિતિમાં મૂકે છે એટલે દેહને એક નિયત સ્થિતિમાં લાંબો વખત રાખવા માટે ઘડીએ ઘડીએ દેહને જુદી જુદી સ્થિતિમાં મૂકનાર આ પ્રયત્નને અટકાવી દેવો જોઈએ. વાચસ્પતિને મતે આ જ પ્રયત્નશૈથિલ્ય છે.
४१ सांसिद्धिको हि प्रयत्नः शरीरधारकः... स्वाभाविकप्रयत्नशैथिल्यमासनसिद्धिहेतुः । तत्त्ववै० २. ४७ ।
४२ बहुव्यापारानन्तरं चेदासनं क्रियते तदाऽङ्गकम्पनादासनस्थैर्यं न भवतीत्याशयः । योगवार्तिक १. २७ ।
४३ ततो द्वन्द्वानभिघातः । योगसूत्र २. ४८ ।
४४ श्वासप्रश्वासयोर्गतिविच्छेदः प्राणायामः । योगसूत्र २. ४९ ।