Shaddarshan Part 01 Sankhya Yog

SR No.: 005833
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: University Granthnirman Board
Publication Year: 1973
Total Pages: 324
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 24 MB

Page 157

સાંખ્યદર્શન
૧૪૭
परमाणुपरिमाणत्वसिद्धिः । परमाणुपरिमाणस्य मनसः कथं सभागत्वसिद्धिः ? उच्यते--] षट्केन युगपद् योगात् परमाणूनां सभागत्वसिद्धिः । अनिरुद्धवृत्ति,
सा० सू० ६९ तथा ७१ ।
39 सां० का० २९ ।
३८ सां० त० कौ० २९ ।
३८ किं पुनरेषां प्राणादीनां लक्षणमिति ? उच्यते - द्विविधाः प्राणादयः अन्तर्वृत्तयो बहिर्वृत्तयश्च ।... तेषां प्रेरिका सामान्यकरणवृत्तिः । युक्तिदी २९ । (युक्तिદીપિકાનો આ આખો ભાગ વાંચવો જોઈએ).
४० शास्त्रं चैवमाह - प्राणापानसमानोदानव्यानाः पञ्च वायवः । षष्ठं मनः । सप्तमी पूरष्टमी वाक् । वाग्ग्रहणेन कर्मेन्द्रियपर्वणो ग्रहणम् । मनोग्रहणेन बुद्धीन्द्रियपर्वणो ग्रहणम् । तदेतत् प्राणाष्टकं वैकारिकं गुणशरीरस्य परिद्रष्टुः क्षेत्रज्ञस्य शरीरमाददानस्य नित्यं स्तम्भस्थानीयं प्रत्यङ्गं भवति, अच्छेद्यमभेद्यमदाह्यमविनाश्यमविकम्प्यम् । अनित्यानि पुनर्भौतिकानि बाह्यानि शरीराणि कुशमृत्तिकास्थानीयानि उपचीयन्ते च । युक्तिदी० २९ ।
४१ तेषां प्रधानं प्राणः । योगभा० ३.३९ ।
४२ आह, कुतः पुनरियं प्राणादिवृत्तिः प्रवर्तत इति ? उच्यते - कर्मयोनिभ्यः । युक्तदी० २९ ।
४3 तत्र फलेछाया योनी: प्राणादींश्च सम्मुखीकृत्य क्रियामारभते । युक्तिदी० ४२ । ४४ महतः प्रच्युतं रजो विकृतम् अण्डस्थानीयाः पञ्च कर्मयोनयो भवन्ति - धृतिः श्रद्धा सुखा विविदिषा अविविदिषेति । युक्तिदी० २९ ।
४५ युक्तिदी० २९ ।
४६ युक्तिदी० २९ ।
४७ सां० का० ३५ ।
४८ सां० का० ३३ । सां०त० कौ० ३३ ।
४९ सां० का० ३१ ।
५० स० का० १७ ।
५१. ...नेन्द्रियाणां मनः प्रयोजकमिति । युक्तिदी० ३१ ।
५२ युगपच्चतुष्टयस्य इति । दृष्टे यथा - यदा सन्तमसाऽन्धकारे विद्युत्सम्पातमात्राद् व्यालमभिमुखमतिसन्निहितं पश्यति तदा खल्वस्याऽऽलोचनसङ्कल्पाभिमानाध्यवसाया युगपदेव प्रादुर्भवन्ति यतस्तत उत्प्लुत्य तत्स्थानादेकपदेऽपसरति । क्रमशश्च यदा मन्दालोके प्रथमं तावद् वस्तुमात्रं सम्मुग्धमालोचयति, अथ प्रणिहितमनाः कर्णान्ताकृष्टसशरशिञ्जितमण्डलीकृतकोदण्डः प्रचण्डतः पाटच्चरोऽयमिति निश्चिनोति, अथ च 'मां प्रत्येति' इत्यभिमन्यते, अथाध्यवस्यति 'अपसरामीतः स्थानात् '