________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
પહેલાં આપણા નાનકડા ઘરમાં શોધ કરી લેવી જોઈએ? કોઈ ગૃહિણીનો ચાવીનો ઝૂડો ખોવાઈ ગયો હોય તો. એણે બીજા બધાનાં ઘરોમાં શોધી છેલ્લે પોતાના ઘરમાં શોધવું જોઈએ કે પહેલાં પોતાના ઘરમાં શોધી, પછી ન મળે તો બીજાનાં ઘરોમાં શોધવું જોઈએ? જેણે જેણે પોતાના ઘરમાં શોધ કરી છે તેને ક્યારેય નિષ્ફળતા મળી નથી, તેને ક્યારેય બહાર જવાની જરૂર પડી નથી અને જેણે પણ બહાર શોધ કરી છે તેને ક્યારેય સફળતા મળી નથી. અંતે ભીતર જવું જ પડે છે. અંતે હારીને ભીતર જવાનો વારો જ આવવાનો હોય તો શરૂઆત એનાથી જ કેમ ન કરવી? આપણી સામે સફ્ળ વ્યક્તિઓ અને નિષ્ફળ વ્યક્તિઓ - બન્નેનાં દૃષ્ટાંતો મોજૂદ છે, તો પછી કેમ આપણે નિષ્ફળ વ્યક્તિઓના જ રસ્તે ચાલવા ઇચ્છીએ છીએ? આ એક મોટી વિટંબના છે.
દુઃખ કેમ ગમતું નથી?
ક્યારેક પણ એવો પ્રશ્ન થયો છે ખરો કે આ જીવને દુઃખ કેમ ગમતું નથી? એને સુખની ઇચ્છા કેમ છે? કેમ એને દુઃખથી મુક્ત થવું છે? સર્વ જીવ દુઃખને ઇચ્છતા નથી, પણ કેમ? આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે જીવમાત્રને દુઃખ ગમતું નથી, આખી જિંદગી દુઃખ દૂર કરવા માટે એ પ્રયત્ન કરે છે અને છતાં આવો પ્રશ્ન એને ઊઠ્યો જ નથી કે કેમ મને દુઃખ ગમતું નથી?
જ્ઞાનીઓ તેનો જવાબ આપે છે કે દુઃખ તને નથી ગમતું,
૭૦
