________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
નદી એક, ઘાટ અનેક
નદી તો એક છે પરંતુ ઘાટ અનેક હોય છે. જે જે ગામો " પાસેથી નદી વહે છે, ત્યાં ત્યાં ઘાટ બને છે. ગંગોત્રીથી શરૂ થયેલી ગંગા, ગંગાસાગરમાં ભળે તે પહેલાં હજારો માઈલોની, યાત્રા કરે છે અને તેમાં કેટલાય ઘાટનું નિર્માણ થાય છે. આ પ્રતીક સમજવા જેવું છે.
ઘાટ માટે “તીર્થ' શબ્દ પણ વપરાય છે. હિંદુઓના લગભગ બધા તીર્થો ઘાટ પર છે. જૈનો પણ પોતાના આરાધ્યદેવને તીર્થકર કહે છે. તીર્થકર એટલે તીર્થના કરનાર, ઘાટના બનાવનાર. જ્યાં નદી છે પણ ઘાટ નથી ત્યાં નદીમાં ઊતરવું કઠિન છે. ઘાટ ઊતરી નાવમાં બેસી નદી સુગમતાથી પાર કરાય. પણ જ્યાં ઘાટ ન હોય ત્યાં આ કઠિન પડે છે. તેથી જેઓએ ઘાટ બનાવ્યા - નદી પાર કરવા માટે, તેઓ તીર્થકર કહેવાયા - તીર્થને બનાવનારા.
જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ આ જગતમાં સત્યને ઉપલબ્ધ થાય છે, તે ઘાટ બનાવે છે. તે ઇચ્છે કે ન ઇચ્છ, ઘાટ બની જ જાય છે. કારણ કે જે રીતે તે વ્યક્તિ નદીમાં ઊતરી, તેની પાછળ પાછળ અનેક લોકો ઊતરવા લાગે છે. ધીમે ધીમે પગથિયાં બને છે, રંગરોગાન થાય છે અને ઘાટ નિર્મિત થાય છે.
આ ઘાટ નિર્મિત થાય છે તે ખરાબ પણ નથી. ખરાબ તો ત્યારે થાય કે જ્યારે ઘાટને નદી સમજવામાં આવે! ક્યાં
૨૧૦
