Samyaktva Rahasya Prakaranam

SR No.: 005776
Original Sutra Author: N/A
Author: Siddhasensuri, Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust
Publication Year: 2010
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 5 MB

Page 34

पञ्चप्रकारै स्वाध्यायैः समभ्यस्य, धर्मकथायाः विनियोगरूपत्वात् सा पूर्वप्राप्तस्वाध्यायचतुष्टयोत्तरवर्तित्वादत्र च विनियोगस्य प्रसङ्गत्वात् पञ्चापि प्रकाराः गृह्यन्ते । “भविआण बोहत्थं भणामि” अभव्ये प्रतिबोधस्य त्रैकालिकाऽशक्यत्वाद् दुर्भव्येऽचरमावर्तित्वेन तथाविध तथाभव्यत्वस्याऽपरिपाकात् भव्ये च पूर्वद्वयबाध्यस्याऽनुपस्थितित्वात् स एव प्रतिबोधार्हस्तस्य लाभाय व्याख्यामि ।।२।। ક ટીકાનો ભાવાર્થ : ૧. " ગુરુ = ગુરુ કોને કહેવાય? ગીતાર્થ મુનિને જ. તાત્ત્વિક રીતે ગુરુપદને ધારણ કરવાની
લાયકાત ગીતાર્થ આત્મા પાસે છે, અગીતાર્થ પાસે નહિ. ગુરુ તેને કહેવાય જેમનામાં આત્મોપકાર કરવાનું સામર્થ્ય છે તદુપરાંત પરોપકાર કરવાનું સામર્થ્ય પણ છે. આ બન્નેય પ્રકારનું સામર્થ્યગીતાર્થમાં જ ઘટે છે. અગીતાર્થો પોતાના આત્માનો ઉપકાર કરવાનું સામર્થ્ય પણ ધરાવતાં નથી અને પરોપકાર કરવાનાં સામર્થ્યને તો લવલેશ પણ પામેલાં નથી. સાચો પરોપકાર સ્વોપકાર થયા પછી જ થઈ શકે છે. એ પહેલાં નહીં. જ્યાં સ્વોપકારની પણ શક્તિ નથી ત્યાં પરોપકારની શક્તિ ક્યાંથી ખીલે?
પૂર્વાચાર્યોએ પણ ગીતાર્થોમાં જ ગુરુત્વનો સ્વીકાર કર્યો છે. ઉપવેશમાના માં પૂ. ધર્મદાસગણી ફરમાવે છે કેपडिरुओ तेअस्सी जुगप्पहाणागमो महुरवको । गंभीरो धीमंतो उवएसपरो य आयरिओ ॥ अपरिस्सावी सोमो संगहसीलो अभिग्गहमई अ ।
अविकत्थणो अचवलो पसन्नहिययो गुरू होइ ॥ - સારાર્થ : (૧) જે તેજસ્વી છે, (૨) યુગપ્રધાન સમાન છે, (૩) મધુરભાષી છે, (૪) જોનારને આકર્ષે તેવા રૂપવાન છે, (૫) ગંભીર છે, (૬) બુદ્ધિમાન છે, (૭) ધર્મદશનામાં પ્રવીણ છે, (૮) શાંત છે, (૯) જરૂરી ઉપકરણનો સંગ્રહ રાખનારાં છે, (૧૦) પ્રત્યુત્પન્ન બુદ્ધિવાળા છે, (૧૧) અપરિશ્રાવી છે, (૧૨) ચંચળ નથી, (૧૩) નિંદા કુથલી નથી કરતાં, (૧૪) હૃદયથી પ્રસન્ન રહેનારાં છે; તે ગુરુપદ માટે લાયક છે.
ઉપરોક્ત તત્ત્વને પચવતુ ગ્રંથમાં પૂ. પૂર્વાચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિમ.એ પણ પુષ્ટ કર્યું છેपवज्जाजोग्गगुणेहिं संगओ विहिपवण्णपव्वज्जो । सेविअगुरुकुलवासो सययं अक्खलिअसीलो अ ॥१०॥
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-२