Asht Pravachan Mata

SR No.: 005775
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunhansvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2006
Total Pages: 328
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 70

પુજ્યા વિણ દાંડો લેતા સાધનો ગચ્છ ત્યજવો દાખ્યો, સર્વવસ્તુઓ લેતા મક્તા, જોઈ પ્રમાર્જન કરતા. ધન. ૬૧
૬. એષણા સમિતિ
સંયમપાલન દ્વારા જ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થવાની છે, અને સંયમ માટે આહાર, ઉપધિ, પાત્રા, ઉપાશ્રય વગેરે વસ્તુઓ અનિવાર્ય છે. એટલે શ્રમણજીવનમાં આ બધી વસ્તુઓની રોજેરોજ જરૂર પડવાની જ.
પણ જો આ વસ્તુઓ ગમે તે રીતે મેળવવામાં આવે તો સંયમપાલન માટે ગ્રહણ કરાતી આ જ બધી વસ્તુઓ સંયમઘાતક બની જાય. દા.ત. સંયમી ઓર્ડર આપી રસોઈ તૈયાર કરાવે ૐ તો આ રીતે આહાર તો મળ્યો, પણ એમાં ષટ્કાયની હત્યા સંયમી નિમિત્તે થવાથી ઉલ્ટુ સંયમને જ ઘા લાગ્યો.
સંયમીનું જીવન તો એવું હોય કે એના નિમિત્તે એકપણ જીવ ન મરે. માટે જ શાસ્ત્રકાર ૨ ભગવંતોએ આ બધી સંયમ માટે આવશ્યક વસ્તુઓ મેળવવા માટે એવી અદ્ભુત વ્યવસ્થા બતાવી છે કે જેમાં સંયમી નિમિત્તે એકેય જીવની હિંસા ન થાય અને છતાં આ બધી વસ્તુઓ સંયમીને મળી રહે અને તેના દ્વારા તે ઉત્તમોત્તમ સંયમ પાળી વહેલો મોક્ષમાં પહોંચે.
આ સંયમપાલન માટે ઉપયોગી વસ્તુઓને મેળવવા માટેની શાસ્ત્રીય વ્યવસ્થા એ પણ સ્વયં સંયમ જ છે. એટલે આ વ્યવસ્થા જે ન પાળે તે સંયમી સંયમઘાતક બની રહે છે. શાસ્ત્રકાર ભગવંતોનું આ વચન છે કે :
ન
(૪૮)(૧) ૪૭ દોષોને ત્યાગતો સંયમી પિંડ-ગોચરીને પણ શુદ્ધ કરે છે, એમાં કોઈ સંદેહ નથી. પણ આ ૪૭ દોષોને ન ત્યાગનાર સંયમીના ચારિત્રનો વિનાશ થાય છે એમ જાણવું. (૨) જિનેશ્વરોએ સાધુપણાનો સાર ભિક્ષાચર્યા બતાવેલ છે. જે સંયમી આ ભિક્ષાચર્યામાં શિથિલ બને છે, સંકલેશ અનુભવે છે તે મંદ વૈરાગ્યવાળો જાણવો.
(૩) જિનેશ્વરોએ ભિક્ષાચર્યાને જ્ઞાન અને ચારિત્રના મૂળ તરીકે ફરમાવી છે. એમાં સખત ઉદ્યમ કરનારાને તીવ્ર વૈરાગ્યવાળો જાણવો.
•
ર
એ પછી તો સ્પષ્ટ શબ્દોમાં શાસ્ત્રકારો ફરમાવે છે કે
(૪) ગોચરી દોષોને ન ત્યાગતો સાધુ અચારિત્રી જ જાણવો. એમાં કોઈ સંશય નથી વ અને જો ચારિત્ર ન હોય તો પછી એની દીક્ષા નિરર્થક=નકામી બની રહે છે.
ર
(૫) કેમકે ચારિત્ર ન હોય તો મોક્ષ ન મળે, અને મોક્ષ વિના તો બધી દીક્ષા નકામી જ છે.
શાસ્રકારના આ વચનો એમ જણાવે છે કે સંયમીએ સખત પ્રયત્ન કરીને પણ આહાર, વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ♦ (૬૧) વીર વીર વીર વીર વીર