________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૧
અધ્ય. ૧ નિયુક્તિ - ૪૬
આ બે સમાનાર્થીશબ્દો ઉપલક્ષણ હોવાથી બીજા પણ પ્રાણાતિપાતવિરતિ વગેરે સમાનાર્થી શબ્દોનું ગ્રહણ કરી લેવું.
न
साम्प्रतं संयमव्याचिख्यासयाऽऽह -
—
पुढविदगअगणिमारुयवंणस्सईबितिचउपणिदिअज्जीवे । पेहोपेहपमज्जणपरिट्ठवणमणोवई
काए ॥ ४६ ॥
न
હવે સંયમનું વ્યાખ્યાન કરવાની ઈચ્છાથી કહે છે કે
नियुक्ति - ४६ गाथार्थ : पृथ्वी, पाशी, अग्नि, पवन, वनस्पति, जेन्द्रिय, मो उतेन्द्रिय, यरिन्द्रिय, पंचेन्द्रिय, अनुव, प्रेक्षा, उपेक्षा, प्रभान, परिष्ठापन, मन, વચન, કાયા આ ૧૭ પ્રકારના સંયમ છે.
* * *
त
व्याख्या- पुढवाइयाण जाव य पंचिंदिय संजमो भवे तेसिं । संघट्टणादि ण करे तिविहेणं करणजोएणं ॥ १ ॥ अज्जीवेहिं जेहिं गहिएहिं असंजमो इहं भणिओ । जह तपोत्थदूसपणए तणपणए चम्मपणए अ || २ || गंडी कच्छवि मुट्ठी पुडफलए त छवाडी अ । एवं पोत्थयपणयं पण्णत्तं वीअराएहिं ॥३॥ बाहल्लपुहुत्तेहिं गंडी पोत्थो उ तुलगो दीहो । कच्छवि अंते तणुओ मज्झे पिहुलो मुणेअव्वो ॥४॥ चउरंगुलदीहो वा वागिति मुट्ठिपोत्थगो अहवा । चउरंगुलदीहो चिअ चउरस्सो होइ विणणेओ ॥५॥ जि संपुडओ दुगमाई फलगा वोच्छं छिवाडिमेत्ताहे । तणुपत्तोसिअरूवो होइ छिवाडी बुहा
जि
बेंति ॥ ६ ॥ दीहो वा हस्सो वा जो पिहुलो होइ अप्पबाहल्लो । तं मुणिअ समयसारा न शा छिवाडिपोत्थं भणंतीह ॥ ७ ॥ दुविहं च दूसपणअं समासओ तंपि होइ नायव्वं । शा स अप्पडिलेहियदूसं दुप्पडिलेहं च विण्णेयं ॥८॥ अप्पडिलेहिअदूसे तूली उवधाणगं च स ना णायव्वं गंडुवधाणालिंगिणि मसूरए चेव पोत्तमए ॥ ९ ॥ पल्हवि कोयवि पावार ना य णवतए तहय दाढिगालीओ । दुप्पडिलेहिअ दूसे एवं बीअं भवे पणगं ॥१०॥ पल्हविय हत्थत्थरणं कोयबओ रूअपूरिओ पडओ । दढगालि धोइ पोत्ती सेस पसिद्धा भवे भेदा * ॥११॥ तणपणगं पुण भणियं जिणेहिं कम्मट्ठगंठिदहणेहिं । साली वीही कोद्दव रालग * रण्णेतणाई च ॥ १२ ॥ अय एल गावि महिसी मियाणमजिणं च पंचमं होइ । तलिया * खल्लग कोसग कित्ती य बितिए य ॥ १३ ॥ तह विअडहिरण्णाइं ताइँ न गेण्हइ असंजमं साहू | ठाणाइ जत्थ चेए पेह पमज्जित्तु तत्थ करे ॥ १४ ॥ एसा पेह उवेहा पुणोवि दुविहा
७८
