Bharat Bahubali Mahakavyam

SR No.: 005718
Original Sutra Author: N/A
Author: Sulochanashreeji
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana
Publication Year: 2000
Total Pages: 288
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 97

चित्रका'ननहयाधिकभीतैः स्यन्दना मुमुचिरे वृषभैर्भाक् ।
कण्ठकन्दलविलम्बितयोक्त्रैः २, प्राजन र प्रहरणान्यवमत्य ||८||
વાઘનીં આકૃતિ સમાન મુખવાળા અશ્વોને જોઈ ૨થોમાં જોતરેલા વૃષભ (બળદો) ભયભીત થઈને, ગળામાં બાંધેલા જોતરા અને ચાબુકના પ્રહારોને પણ અવગણી રથોથી જલદી છૂટા થઈ જતા. पत्तिभिः क्वचन शौर्यरसोद्यत्कुन्तलैः कलितकुन्तकराग्रैः४ ।
मूर्ततामधिगतैरिववीर्यैर्दीप्यतेस्म लहरीभिरिवाब्धेः ||९|
વી૨૨સથી વિકસિત થયેલી રોમરાજીવાળા અને હાથોમાં તીક્ષ્ણ ભાલાઓને ધારણ કરનારા સૈનિકો શોભતા હતા. તે જાણે સમુદ્રના તરંગોની જેમ તેમનાં શરીરોમાંથી બહાર ઊછળી આવતો સાક્ષાત્ વી૨૨સ ના હોય !
सिंहनादमुखरैरिवहवीरैस्त्रासिता मदभरालसनागाः ५ ।
तैः कुरङ्गनयनाश्च६ विहस्तास्ताभिरुत्ससृजिरे शिशवोऽपि ।। १० ।।
ભરત મહારાજાના સૈનિકોના મુખમાંથી નીકળતા સિંહનાદને સાંભળીને મદોન્મત્ત હાથીઓએ ભયભીત બની નાસભાગ કરી મૂકી. હાથીઓની નાસભાગથી ભયભીત બનેલી નગરવાસી સ્ત્રીઓ પોતાનાં બાળકોને પણ ત્યજીને ભાગવાની કોશિશ કરતી.
खेचरैरपजहे नृपमार्गः, संकुल' स्त्रिदशवर्त्म' जगाहे । नाकिखेचरविमानविहारैस्तैश्च तत्र घनसङ्कटतोहे १० ।।११।।
ભરત મહારાજાની અગણિત ચતુરંગી સેનાથી રાજમાર્ગ સંકીર્ણ બની ગયો, તેથી વિદ્યાધરો રાજમાર્ગને ત્યજી આકાશમાર્ગે ગયા. પરંતુ આકાશમાર્ગ પણ દેવો અને વિદ્યાધરોનાં વિમાનોથી સંકીર્ણ હોવાથી ત્યાં પણ તેઓએ સંકડામણ અનુભવી.
अन्तरोद्यत ११ रजोपि निरासे, वारुणप्रहरणाम्बुविसृष्ट्या ।
व्योमगैर्बलविलोकनशौण्डैः १२, पश्यतां न नः १३ इहास्त्विति विघ्नः । ।१२ ।।
१. चित्रकः-१६ (व्याघ्रो द्वीपी शार्दूलचित्रको अभि० ४ १५१ )
२. योक्त्रं तरं अथवा नाथ (योत्रं तु योक्त्रमाबन्धः - अभि० ३।५५७ )
.
३. प्राजनं-यालू ( प्राजनं तोत्रतोदने अभि० ३।५५७)
४. कलित... - कलितो - गृहीतो भल्लो येन तत् कलितकुन्तं कलितकुन्तं कराग्रं येषां ते, तैः ।
५. दिभरालसगतयो नागा इति शाकपार्थिवादि मध्यमपदलोपी समासः ।
६. कुरङ्गनयनाः- स्त्रियः ।
७. विहस्त:- व्याडुण (विहस्तो व्याकुलो व्यग्रः अभि० ३ | ३० )
८. संकुलः - चतुरङ्गसेनासंचारबाहुल्यात् संकीर्णः ।
९. त्रिदशवर्त्म - त्रिदशानां देवानां वर्त्म मार्गः- आकाशः ।
१०. घनसङ्कटमूहे-इत्यपि पाठः । ऊहे इति वहन् प्रापणे धातोः रूपं । ऊहे प्राप्ता ।
११. अन्तरोद्यतं - अन्तरा मध्ये, उद्यतं उड्डीयमानं ।
१२. बलविलोकनशौण्डैः - सेनानिभालनदक्षैः ।
१३. नः - अस्माकम् ।
શ્રી ભરતબાહુબલિ મહાકાવ્યમ્ ૭ ૮૧