Page Text
________________
सितांशु' वाहास्तुमुलेन तेन त्रस्ता इवास्ताद्रिगुहां निलीनाः ।
शीतांशु लक्ष्मीरपि राजवक्त्रं, भियेव लिल्ये त्वकुतोभयं हि ।। ६५ ।।
સૈન્યના તુમુલ અવાજથી ભયભીત બનેલો ચંદ્રનો અશ્વ અસ્તાચળની ગુફામાં છુપાઈ ગયો અને ચંદ્રની લક્ષ્મી (શોભા) પણ ભયથી રાજાના મુખમાં સમાઈ ગઈ. કેમ કે રાજા સ્વયં નિર્ભય હોય છે. इयं वराकी विरहे प्रियस्य, मुहुर्मुहू रोदिति चक्रवाकी ।
इतीव तीक्ष्णद्युतिमाजुहावरे, घनैर्विरावैश्चरणायुधोऽपि ।। ६६ ।।
‘આ બિચારી ચક્રવાકી પોતાના પતિના વિયોગમાં વારંવાર રુદન કરી રહી છે.’ એમ વિચારીને કૂકડાએ જાણે મોટા સ્વરે સૂર્યને આહ્વાન કર્યું ના હોય !
बभूव कान्तानुनयप्रणामैर्न मानमुक्तिर्निशि मानिनीनाम् ।
सा ताम्रचूडेन रुतैर्वितेनेऽनुसैन्यकोलाहलमुच्छलद्भिः । । ६७ ।।
રાત્રિમાં પોતાના પતિની મહેરબાની અને મનામણથી પણ સ્ત્રીઓએ જે અહંકાર છોડ્યો ન હતો, તે અહંકાર સૈન્યના કોલાહલની સાથે કૂકડાના અવાજથી સ્વયં છૂટી ગયો.
प्रातः प्रयाणाभिमुखोऽस्मि कान्ते !, सङ्गः कुतो नौ पुनरप्यमूदृक् ।
न नेतुरुक्त्येति जहौ हठं या सा कुक्कुटोक्त्या प्रियमालिलिङ्ग ।।६८ ।
પતિએ પોતાની પત્નીને કહ્યું, “હે પ્રિયે, હું સવારના તો અહીંથી પ્રયાણ કરીશ, ફરીથી આપણો આવો મેળાપ ક્યારે થશે ?” આટલું કહેવા છતાં પણ માનુનીએ પોતાની હઠ છોડી નહીં. પરંતુ કૂકડાના એક જ અવાજથી પતિને વળગી ગઈ.
जगत्त्रये कस्तुमुलो मद्य, येनाहमुज्जागरितोप्यकाण्डे ।
तं द्रष्टुमर्कः प्रथमाद्रिचूलामध्यारुरोहेव रुषेति ताम्रः ।। ६९ ।।
“અરે, આજે આ ત્રણ લોકમાં આટલો બધો કોલાહલ શાનો થઈ રહ્યો છે કે મારે કસમયે જાગવું પડ્યું !” એમ વિચારીને ગુસ્સાથી લાલચોળ થઈ ગયેલો સૂર્ય જાણે તે જોવા માટે જ ઉદયાચલ પર આવી ગયો ના હોય !
रथाङ्गनाम्नोर्विरहप्रदानाद्, दुष्टेयमत्यन्तमहं तु मित्रः ।
इतीर्ष्ययेवाचकृषे तमिस्रवासो रजन्या धुपतिः करेण । ७० ।।
આ રાત્રિ અત્યંત દુષ્ટા (દોષવતી) છે. બિચારા ચક્રવાક યુગલને વિયોગનું દુઃખ આપે છે. હું તો ચક્રવાકનો મિત્ર છું એમ માનીને જાણે સૂર્યે રોષથી રાત્રિના અંધકારરૂપી વસ્ત્રને ખેંચી લીધું ના હોય !
૧. સિતાંશુઃ-ચંદ્ર (સિતાઃ-શ્વેતા, ગંશવ-વિષા, સન્તિ યસ્ય )
૨. શીતાંશુ-ચંદ્ર (શીતાઃ-શીતના, અંશવ-વિષા, સન્તિ યસ્ય સ)
3. આણુહાવ-ગારવામાસ |
૪. મરળાયુધઃ-કૂકડા (ધ્રુવ ૦૨૨નાયુધ-અમિ૦ ૪ Iરૂ૧૦)
૬. પાનાન્તરે-દાવા ।
૬. ગા′-અસમયે ।
શ્રી ભરતબાહુબલિ મહાકાવ્યમ્ ૦ ૧૨૦
| SR No. | 005718 |
| Book Title | Bharat Bahubali Mahakavyam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 288 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |