________________
ચેત્રીસ અતિશય
૫૭ ૨૫. જ્યાં જ્યાં ભગવાન વિચરે ત્યાં ત્યાં કાંટાઓ અધમુખ બને છે.
૨૭. સંવર્તક વાયુ એક જન સુધી ભૂમિ સાફ કરે છે.
સમવાયમાં અતિશયે બાબત મતાંતર જોવાય છે. મતાંતરનાં બીજે સર્વજ્ઞથી જાણવાં.
અભિધાનચિતામણિ (કાંડ ૧, લે. પ૭-૬૪ માં ૩૪ અતિશય વર્ગીકરણપૂર્વક નીચે પ્રમાણે અપાયા છે –
ચાર સહજ અતિશ – (૧) અદ્દભુત રૂપ અને સુગંધવાળું, રોગ રહિત તેમ જ પ્રસ્વેદ અને મળથી મુક્ત શરીર.
( ૨ ) કમળના જેવી સુવાસવાળે શ્વાસ.
(૩) ગાયના દૂધ જેવાં શ્વેત અને દુર્ગધ વિનાનાં લેહી અને માંસ.
(૪) આહાર અને નીડરની અદશ્ય વિધિ.
કર્મના નાશથી ઉદ્દભવવા આગવાર અતિશયે– (૫) એક જ જેટલા ક્ષેત્રમાં પણ કેટકેટ મનુષ્ય, દેવ અને તિર્યંચ સમાય.
(૬) પ્રભુની વાણી મનુષ્ય, તિર્યંચ અને દેવની વાણું સાથે સંવાદવાળી ( અર્થાત્ એમની ભાષામાં પરિણમતી) હેય છે અને એ એક જન સુધી સંભળાય છે.
. ( ૭ ) મસ્તકની પાછળ મને હર અને સૂર્યમંડળને પરાસ્ત કરનારું ભામંડળ હોય છે.
( ૮-૧૫ ) બસે ગાઉ કરતાં વધારે પ્રદેશમાં રેગ, વેર,
