________________
આ પ્રાતિહાર્યાં અંગેનુ સાહિત્ય
૪૩
જ્ઞાનસાગરસૂરિષ્કૃત પાજિનસ્તવ (àા. ૭–૧૪) તેમ જ સહજમણ્ડનગણિકૃત સીમન્ધરસ્વા મસ્તત્ર (શ્લા. ૭–૧૪) આઠે પ્રાતિહાર્યોનું પદ્યાત્મક વર્ણન પૂરુ પાડે છે.
ગુજરાતી—ન્યાયાચાર્ય કૃત પંચપરમેજિંગીતાના પૃ. પર૩માં પ્રાતિહાર્યોની આઠની સખ્યા દર્શાવાઈ છે. જ્યારે પૃ. ૫૨૬માં એનાં નામ ગણાવાયાં છે. શાભન મુનકૃત સ્તુતિચવિંતિકામાં આઠે પ્રાતિહાર્યો વિષેનું મરું. સ્પષ્ટીકરણ છપાયું છે. તે પ્રાતિડાયનાં નામ પૃષ્ઠાંક સડિત હું અહીં નીચે મુજબ દર્શાવું છુંઃ—
પ્રાતિહા
પૃથ્વીંક
સુરપુષ્પવૃષ્ટિ ૨૧-૨૯૨
૨૫
૨૯૫-૨૯૬
૨૯૬
અશોક વૃક્ષ સિંહાસન
ચામર
પ્રાતિહા પૃથ્વીંક
છત્ર
૨૯૬
ભામડળ
૨૯૬
કુન્નુભિ
૨૯૬
દ્વિવ્ય ધ્વનિ
૨૯૫
હિન્દી—શ્રીવિજયાનન્તસૂરિએ ઉર્ફે આત્મારામજી મહારાજે વિ. સ. ૧૯૫૧માં તત્ત્વનિર્ણયપ્રાસાદ નામના જે ગ્રન્થ રચ્યા. છે તેમાં “ટ્રિહિન્દુત્તુન' થી શરૂ થતુ પદ્ય આપી એમાં દર્શાવાયેલાં આઠે પ્રાતિહાર્યોની સમજણ આપી છે.
( ! ) ચાર મૂલાતિશયે
અર્થ-—‘મૂલાતિશય’ એ ‘મત્ર' અને અતિશય' એ એ સંસ્કૃત શબ્દો ઉપરથી બનાવાયેલા સમાસ છે ‘મૂલ’ના વિવિધ
૧. આ ગ્રન્થ અમર્ચન્દ્ર પી. પરમારે ઇ. સ. ૧૯૦૨માં પ્રસિદ્ધ
કર્યો છે.
