________________
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ઉપર વિ. સં. ૧૫૦૬માં રચેલી પણ વૃત્તિ નામે વિધિ કૌમુદી (પત્ર લઆ)માં કહ્યું છે કે “જીવી કિન” એટલાથી જ અપાયાપગમાતિશય, જ્ઞાનાતિશય, પૂજાતિશય અને વચનાતિશય એ ચારે સૂચવાયા છે.
પાય— મૂલાતિશય કે એ જ અર્થ વાચક અતિશયનું કે અન્ય કેઈ શબ્દનું પાઈય સમીકરણ કઈ કૃતિમાં અપાયાનું જણાતું નથી. જો એમ જ હોય તે પછી એનું નિરૂપણ પાઈયમાં ક્યાંથી હોય?
હિન્દી–શ્રીવિયાનન્દસૂરિએ (આત્મારામજી મહારાજે ) રચેલા જૈનતત્ત્વાદશ નામના હિન્દી પુસ્તકમાં ભાગ ૧, પૃ. ૨૩-૭માં મૂલતિશયની સંખ્યા, એનાં નામે, એની રૂપરેખા, વચનાતિશયના ૩૫ ભેદે (વાણુના ૩૫ ગુણો) તેમ જ અપાયાપગમાતિશય અને પૂજાતિશયના વિસ્તારરૂપે ૩૪ અતિશય ઉલેખ એમ વિવિધ બાબતે રજૂ કરી છે.
ગુજરાતી–ન્યાયવિશારદ ન્યાયાચાર્ય યશવિજયગણિએ પંચપરમેષ્ઠિગીતા પર૩માં મૂલતિશયેની સંખ્યા અને પૃપરમાં
૧ આને અંગ્રેજી અનુવાદ તૈયાર કરવા માટે મને “પંજાબ કેસરી શ્રીવિજયવલ્લભસૂરિજીએ અનુરોધ કર્યો હતો એ કાર્ય મેં કર્યું છે પરંતુ હજી સુધી તો એ અપ્રકાશિત છે.
૨ આ “આત્માનંદ જન સભા” તરફથી વિ. સં. ૨૦૧૧માં પ્રકાશિત પંચમ સંસ્કરણના પૃષ્ઠક છે.
૩-૪ આ ગૂજર સાહિત્ય સંગ્રહના પ્રથમ વિભાગના પૃષ્ણાંક છે. એ વિભાગ ઈ. સ. ૧૯૩૬માં પ્રસિદ્ધ કરાય છે. .
