________________
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
છે કેમકે
સમવસરણમાં તાઠ ચામા હોય સમવસરણમાંનાં ચારે સિંહાસનેાની ખતે ખાજુએ એકેક ચક્ષ રત્નજડિત સુવર્ણની દાંડીવાળાં ચામર લઈને ઊભા રહે છે.
અત્યારે શ્વેતાંખર જિનાલયેામાં વપરાતાં ચામર અને દિગંબરાનાં મદિરામાં વપરાતાં ચામરમાં ફરક છે.
સિહાસન—તીર્થંકર વિચરતા હૈાય ત્યારે એક પરંતુ સમવસરણમાં બિરાજતા હૈાય ત્યારે ચાર સિહાસને હાય છે. આ ચારે રત્નજડિત સુવર્ણ મય સિંહાસન પાદપીઠથી યુક્ત હાય છે. સિંહાસનને ‘મૃગેન્દ્રાસન' પણ કહેવામાં આવે છે.
ભામ'ડલ—ભામંડલને બદલે ‘ભાવલય’ શબ્દ પણ વપરાય છે. એના અર્થ કાંતિનું માંડલુ” કરાય છે. ભામંડલ પ્રભુનું તેજ સહરી લે છે એટલે જો એ ન હેાય તે પ્રભુના મુખ સામું જોવાય નહિ એમ સૂચવાય છે.
દુન્દશિ—દુન્દુભિ કહે કે ભેરી કહેા કે મહાકા કહેા તે
૧ આ ચામર કેવી રીતે બને છે તે આહુતજીવનન્ત્યાતિના પ્રથમ વિભાગરૂપ પહેલી કિરણાવલીના ૧૯મા કિરણમાં દર્શાવાયું છે.
૨ જુએ પયણસારુદ્વારની વૃત્તિ ( પત્ર ૧૦૬આ તેમ જ ૧૦૯ ). ‘ઢા’શબ્દ શ્રીપાલરાજાના રાસમાં વપરાયો છે. પ્રસ્તુત પંક્તિ નીચે મુજખ્ખ છે ઃ—
• દેવરાવે ઢક્કા તેજ રે વિનીત લીલાવત કુઅર ભલા”. [અનુસધાન માટે જુએ પૃ. ૩૧
