________________
૨૦૨ જ્ઞાતપુત્ર શમણુ ભગવાન મહાવીર એક અપૂર્વ ચાવી બતાવી. એ. ચાવી એ હતી કે દ્રવ્યમાત્રપ્રત્યેક પદાર્થ ઉત્પત્તિ, વિનાશ અને ધ્રુવતાથી અંકિત છે. પારિભાષિક શબ્દમાં કહું તે “ઉપનેઈ વા' વિગમેઈ વા અને યુવેઈ વા” એમ કહ્યું. આ ત્રિપદીરૂપ ચાવીને લક્ષ્યમાં રાખીને અગિયાર ગણધરાએ બાર બાર આગની–અંગેની સંકલના કરી. એ પ્રત્યેકને “દ્વાદશાંગી' કહે છે.
સન્મતિ મહાવીર સ્વામીએ બારે દ્વાદશાંગી વધાવી લીધીપાંચમા ગણધર સુધર્મસ્વામી બધા ગણધરોમાં સૌથી વધારે જીવનાર હતા એટલે પટ્ટપરંપરા માટે એમને ક્રિયાવાદી મહાવીરહવામીએ અનુજ્ઞા આપી.
જેમ જેમ ગણધર અનશન કરી આત્માન્નતિ સાધવા તૈયાર થતા ગયા તેમ તેમ તેઓ પિતાપિતાના શિષ્યને સુધસ્વામીને ભળાવતા ગયા. આમ એમને વંશવેલે વિસ્તર્યો. આજે પણ જે જૈન સાધુ-સાધ્વીઓ છે તેઓ પિતાને એમના વંશજ ગણાવે છે. “મહાબ્રાહ્મણે ગણાતા મહાવીરસ્વામીએ બીજી દેશના વેળા ગણધરે બનાવ્યા. તે સમયે ધર્મતીર્થ સ્થાપ્યું. એમણે સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા એ ચાર સ્તંભવાળા સંઘરૂપ મહાપ્રસાદ ઊભે કર્યો. એમની આ પેજના એમના સમક્ષેત્રી અને સમકાલીન ગણાતા મહર્ષિ બુદ્ધ કરતાં જુદી હોવા છતાં યશશ્કરી અને કાર્ય સાધક નીવડી છે.
સાધુ-સાધ્વીઓ તરફ શ્રાવક-શ્રાવિકા પૂજ્ય ભાવ રાખે અને એમના સંયમને નિર્વાહ થાય તેમાં સહાયક બને, સાધુ
૧. જુઓ પૃ. ૧૭,
