________________
મહાવીર સ્વામીના જીવનની વિશિષ્ટ વટનાએ ૧૫ અને ખાસ કરીને તેમના મરીચિ તરીકેના ત્રીજા ભાવ પ્રતિ. દષ્ટિપાત કરતાં માલૂમ પડે છે કે એમને જન્મ અત્યુત્તમ કુળમાં થયું હતું, કેમકે મરીચિના પિતામહ શીષભમદેવ તે. આ અવસર્પિણીમાંના પ્રથમ તીર્થકર તરીકે, એમના પિતાશ્રી ભરત. નરેશ્વર તે પ્રથમ ચક્રવર્તીરૂપે, તેઓ પિતે ત્રિપૃષ તરીકેના ભવની અપેક્ષાએ પ્રથમ વાસુદેવરૂપે અને મહાવીર તરીકે અંતિમ તીર્થકરરૂપે સુપ્રસિદ્ધ છે. આવા દિવ્ય કુળમાં જન્મધારણ કરનાર મરીચિને કુળમદના કટુ વિપાકરૂપે જૈન દૃષ્ટિએ. હીન ગણાતા ભિક્ષુક કુળમાં ઋષભદત્ત વિપ્રની દેવાનન્દા નામની પત્નીની કુક્ષિમાં અવતરવું પડયું એ કેવી ઘટના ગણાય? ક્યાં તેમને એક વેળાએ ઉન્નતિના શિખરે આરૂઢ થયેલા કુળમાં. જન્મ અને ક્યાં અંતિમ ભાવમાં–મેક્ષગમનના ભવમાં ભિક્ષુક કુળમાં ચ્યવન! કર્મની અકળ કળા છે, તેનું એકછત્ર સામ્રાજ્ય છે અને તેનું શાસન અપ્રતિહત છે એમ આ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે. કહેવાનો મતલબ એ છે કે કઈ પણ જાતને ગર્વ કરવો તે કઈ પણ વ્યક્તિને માટે ભલે પછી તે રાજા હોય કે રંક ઈષ્ટ નથી એ ગર્વ ગળ્યા વિના રહેતું નથી. એ દર્પ ઉન્નતિરૂપ ઊકલેકમાંથી જોતજોતામાં અવનતિરૂપ અલકમાં અભિમાની જીવને હડસેલી મૂકે છે.
ગભ-સંક્રમણ - વાનન્દાની કુક્ષિમાં શ્રી મહાવીર પ્રભુ ૮૨ દિવસ રહ્યા બાદ
કેન્દ્રનું આસન કંપતાં અવધિજ્ઞાનથી તેનું કારણ જાણ તે
