________________
૫૮
તે મન-વચન-કાયાના ચગની શુભ પ્રવૃત્તિથી થાય છે, જેની અસર આમાના ઉપગ ઉપર અર્થાત્ અંતઃકરણ ઉપર ઊંચી થાય છે.
દેહસંગે આપણે દુઃખી થઈએ છીએ તે-દેહાતીત થવાની સાધના જે વ્યવહારથી કરાય છે તે વ્યવહાર–સંમત છે, અને એગ્ય છે. મોક્ષમાર્ગમાં વ્યવહારમાગે ઉપયોગ (અંતઃકરણ)ને ચોગ (કરણ) થી સ્થિત કરવાને હેય છે.
જ્યારે નિશ્ચયમાગે ઉપચાગ (અંતઃકરણ)ને ઉપયોગ દ્વારા સ્થિર કરવાનું હોય છે.
મળેલા મન-વચન-કાયાના વેગ (કરણ) ને ધર્મમય એટલે કે સંયમ–તપમય; દાન-શીલ-તપ-ભાવથી બનાવવા જોઈએ.
ઉપયોગ વડે વેગને શુદ્ધ કરી, શુદ્ધ યોગથી સાવરણ અશુદ્ધ ઉપગને નિરાવરણ શુદ્ધ ઉપગ બનાવ એટલે કે સ્વરૂપનું નિરવરણ કરવું. અર્થાત્ ઉઘાડું કરવું. જેનું નામ જ છે. કેવલજ્ઞાન?' .
ઉપયોગ (અંતઃકરણ)માં વેદનતત્વ છે અને ઉપયોગ વેદે છે. જ્ઞાન-દર્શન ઉપગ જ અંતે વીતરાગ થતાં કેવલ–. જ્ઞાનમાં પરિણમે છે દ્રવ્યમનવચન-કાયાગ અર્થાત્ કરણ કેવલજ્ઞાનમાં નથી પરિણમતું. દ્રવ્યોગ સુખ દુઃખ નથી. વેદ. પરમાથી તે આત્માને ઉપગ જ દ્રવ્યોગના માધ્યમથી સુખદુઃખને વેદે છે.
દેહાધ્યાસ જે છોડવાને છે, તે માત્ર બાહ્ય સંયમ અને તપની ક્રિયાથી નથી છૂટછે, પરંતુ ઉપગની શુદ્ધિકરણરૂપ ક્રિયાથી દેહાધ્યાસ છૂટે છે.
