________________
૩૧૦
કરે છે–સ્વદેષ દર્શન કરી શકે છે–તે જીવ પરમાત્માના દર્શનને પામી શકે છે.
વિહરમાન કેવલી ભગવંતને કઈ વસ્તુની સાધના કરવાની રહેતી નથી તેમજ મન-વચન-કાયાના ચાગ પ્રમાણે અઘાતી કર્મના ઉદય પ્રમાણે થયા કરે છે, બન્યા કરે છે, તેમ, આપણે, પણ સાધનાકાળમાં કાંઈ કરતા નથી, તેમ ઉગથી વર્તવું, અને આપણા અઘાતી કર્મના ઉદય પ્રમાણે થયા કરશે બન્યા કરશે તેમ સાક્ષીભાવે જોયા કરવું. જગત સક્રિય છે તે બન્યા કરે છે, ચાલ્યા કરે છે. આત્મા અક્રિય છે, સ્વરૂપથી, તે લક્ષ્ય રાખીને જે બન્યા કરે છે, ચાલ્યા કરે છે તેમાં કર્તા -ભેંકતાભાવ ન કર. આપણે. મેહ-અજ્ઞાનતાએ સમજીએ છીએ કે હું કરું છું, હું બનાવું છું, હું ભેગવું છું, એમ કર્તા–ભે કતાભાવે સમજીએ છીએ. જે આપણા કર્તા–કતાભાવથી જ જગત ચાલતું હોય તે આપણે કર્તા–કતાભાવ બંધ કરવા છતાં પણ જે જગતની સક્રિયતા ચાલુ રહે છે તે આપણા કત–ભે કતાભાવથી જગત ચાલે છે તેમ માનવું એ બેટું છે.
કેવળજ્ઞાની ભગવંતનું અઘાતી કર્મના ઉદયરૂપ જેવું ઉપયોગથી અજ્યિ અને રોગથી સક્રિય જીવન છે તેવું જીવન આપણે સાઘનાકાળમાં છાયારૂપે ઉતારવાનું છે.
કર્મના ઉદય તેનું કામ કરે છે, ઉદય વખતે મેહભાવ કરે અગર ન કરે તે જીવના હાથમાં છે. વિપાકેદય એ ઉપયોગમાં હોય અને પ્રદેશથી ઉદય હેય, ઉપગમાં ન હોય. સમ્યદ્રષ્ટિ જીવને વિપાકેદયમાં અનંતાનુબંધી કષાય ઉપગમાં નથી આવતે અને તે પ્રદેશદયથી નિર્જરી
