________________
સ્થાપના નિક્ષેપોથી પૂજા કરવાને નિશ્ચય કર્યો તે દ્રવ્ય શું છે? તેનું નામ શા માટે લેવાનું ? અને તેના દર્શન શા. માટે કરવાના? એના જવાબમાં તે દ્રવ્યનું અર્થાત્ તે વ્યક્તિનું જીવન અને કવન આવે છે. પૂજ્યના જીવનની જીવનકથા-ચરિત્રકથા તે જ તે પૂજ્યને દ્રવ્યનિક્ષેપ અને તે ચરિત્રનાયકની ચરિત્રકથાનું શ્રવણ. વાંચન, મનન તે તેમની દ્રવ્યનિક્ષેપાથી થતી પૂજા છે. પર્યુષણપર્વ દરમિયાન કલ્પસૂત્રનું થતું વાંચન એ દ્રવ્યનિક્ષેપથી થતું પ્રભુપૂજન છે.
દ્રવ્યનિક્ષેપ જેને છે તે કેન્દ્ર છે. અને દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ ભાવ એ શાખા (Branches) છે. નામ-સ્થાપના-દ્રવ્ય અને દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ એ ત્રિક સાધન છે જ્યારે સાધ્ય. ભાવ છે.
પૂજ્ય પ્રતિના પૂજ્યભાવ લાવવામાં, જાળવવામાં અને વૃદ્ધિ કરવામાં તે પૂજ્યની ચરિત્રકથા મહત્વને અને અગત્યને ભાગ ભજવે છે. કથા શ્રવણથી ચરિત્ર નાયક પ્રતિ અહોભાવ, પૂજ્યભાવ સહજ થઈ જાય છે. નિત્ય એમના ગુણગાન ગાતાં થઈએ છીએ અને તેવાં ગુણ પંડમાં સ્વમાં વિકસાવતા જઈએ છીએ.
ચક્ષુનું દશન બુદ્ધિ માટે છે અને બુદ્ધિથી કરેલું દર્શન હદય માટે છે. આંખ જે જડ એવાં રૂપી પુદ્ગલની. બનેલ છે તેનાથી જડ અને રૂપી એવાં પુદ્ગલ દ્રવ્યના જ દર્શન કરી શકાય છે. જ્યારે બુદ્ધિના ઉહાપોહથી ચૈતન્ય. દર્શન અર્થાત્ પરમ રીતન્ય એવાં સર્વજ્ઞ વીતરાગ પરમા: - ભગવતંગના દર્શન થાય છે.
આ રીતે કથા વાચન દ્વારા મૂળ સર્વસ્વ હૃદયમાં વસી
