________________
૧૯૫
એસો પંચ નમુક્કારે સવ્વ પાવપૂણાસુણે મંગલાણં ચ સર્વેસિં
પઢમં હવઈ મંગલં.” એના નવ પદ હોવાથી તે “નવકારમંત્ર તરીકે પણ પ્રસિદ્ધ છે એની વિશિષ્ટતા એ છે કે એમાં જે નમસ્કાર કરવામાં આવેલ છે તે કોઈ વ્યક્તિ વિશેષને નહિ પરંતુ ગુણ-પર્યાયને નમસ્કાર કરવામાં આવેલ છે. પદને-ગુણને નમસ્કાર કરવામાં આવ્યું છે. કેઈ વ્યક્તિવિશેષને નમસ્કાર નથી અને તેથી જ આ મહામંત્રને “સ્વરૂપમંત્ર” કહેલ છે. માટે જ તે મંત્ર સાંપ્રદાયિક નથી. જીવમાત્રના મૂળ સત્ય સ્વરૂપને કહેનાર શબ્દરૂપ કઃપવૃક્ષ છે, જે સહુ કોઈને લક્ષ્ય કરવા ચોગ્ય છે. એટલું જ નહિ પણ તે જીવ માત્રની માંગ છે–ચાહ છે. પછી તે જીવ ચાહે તે શાબ્દિક ધર્મને હોય, જાતિનો હોય કે ચાહે તે દેશનો હેય. નમસ્કાર મહામંત્રને જાણતા હોય કે ન જાણતા હોય પણ પ્રત્યેક માનવ જાણે કે અજાણે નમસ્કાર મહામંત્રના ભાવને જ ચાલી રહ્યો છે. ઈચ્છી રહ્યો છે, માંગી રહ્યો છે, પ્રાથી રહ્યો છે.
એ કેણ છે જે વિશ્વની અંદર પિતાથી વિરુદ્ધ યા પ્રતિકૂળ પદાર્થને ચાહતે હોય યા તે સહન કરી શકો હોય? જીવ માત્ર અંદરથી પિતાથી વિરુદ્ધ પદાર્થનો વિરોધી છે અને અસહિષ્ણુ છે વિશ્વમાં જ્યાં સુધી પિતાથી વિધી તત્વ અથવા પ્રતિકૂળ તત્વ હોય ત્યાં સુધી પોતાની અસિદ્વિને જ અનુભવતા હોય છે. આ રીતે જીવ માત્ર અભાવમાં જ જીવતા હોય છે બહારથી પ્રાપ્ત વરતુ તે માત્ર ભાસરૂપ જ હોય છે. એ કોણ છે? કે જે પિતાની દૃષ્ટિની સિદ્ધિને
