________________
પ્રથમ ઉલાસ :
રાખેલે પુત્ર; હંસેમાં બગલાની પેઠે વિદ્વાનોની સભામાં શેભતે નથી. ૧
હવે વિદ્યાના ગુણ કહે છે. ને શાર્દૂલવિક્રીડિતવૃત્તમૂ | વિદ્યાનામ નરમ્ય રૂપમધિક પ્રચ્છન્ન ગુપ્ત ધનં. વિદ્યા ભેગકરી યશઃ સુખ કરી વિદ્યા ગુરૂણાં ગુરૂ વિદ્યા બંધુજને વિદેશ–ગમને વિદ્યા પરં દેવત, વિદ્યા રાજસુ પૂજ્યતે ન હિ ધનવિદ્યા વિહિન પશુ: ૨
ભાવાર્થ - વિદ્યા જ પુરૂષનું અધિક રૂપ, ઢાંકેલું ગુપ્ત ધન, ભેગ, યશ, સુખને આપનારી, ગુરૂની પણ ગુરૂ, પ્રવાસમાં વાટે જતાં બંધુજન સમાન અને પરમ દૈવત રૂપ છે; રાજદરબારમાં વિદ્યા જ પૂજાય છે, પણ ધન પૂજાતું નથી; માટે વિદ્યા રહિત પુરૂષને જનાવર સમાન જાણુ. ૨ - વલી પણ વિદ્યાના ગુણ કહે છે. : ઉપજાતિ વ્રતમૂ ન ચાર હાય ન ચ રાજ હાય; ભ્રાતૃ ભાયં ન ચ ભારકારિ, વ્યયે કૃતે વદ્ધત એવ નિત્ય, વિદ્યા ધનં સર્વધન પ્રધાન. ૩ - ભાવાર્થ – વિદ્યા રૂપ ધન, ચેર તથા રાજાથી લઈ લેવાતું નથી, ભાઈયેથી વહેચી લેવાતું નથી, કાંઈ ભાર કરતું નથી અને કેઈને આપવાથી ઘટવાને બદલે નિરંતર વધે છે; માટે વિદ્યા રૂપ ધન, સય ધનમાં મુખ્ય ધન છે. ૩
