________________
મળેલ પ્રભુ પાર્શ્વનાથના પ્રાચીન ભવ્ય કલાકૃતિઓના પ્રતીક, વિશાળ મંદિર આ વાતનાં પ્રમાણ છે કે ધર્મનિષ્ઠ સમાજ સદીઓથી એમની પ્રત્યે શ્રદ્ધાવાન તેમજ કૃતજ્ઞ રહ્યો છે.
આગમોમાં અન્યાન્ય તીર્થંકરો માટે ‘અરહા' વિશેષણનો પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો છે. જેમકે ‘મલ્લી અરહા', ‘ઉસભેણ અરહા', ‘નેમિઅરહા’ આદિ પણ પાર્શ્વનાથનો પરિચય આપતી વખતે ‘પુરુષાદાનીય' શબ્દનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. પુરુષાદાનીય'નો અર્થ છે પુરુષોમાં આદરણીય એનાથી સાબિત થાય છે કે આગમકાળમાં પણ ભગવાન પાર્શ્વનાથની કોઈ વિશિષ્ટતા માનવામાં આવતી હતી, જેનાથ એમને ‘પુરુષાદાનીય’ વિશેષણથી સંબોધિત કરવામાં આવ્યા. જેમ મહાવીરનાં વિશિષ્ટ તપોને લીધે એમના નામની સાથે સમણેભગવ મહાવીરે' લખાય છે, એ જ રીતે પાર્શ્વનાથના નામની સાથે ‘પુરુષાદાનીય વિશેષણ જોડવાનું કોઈ વિશિષ્ટ કારણ ચોક્કસ હોવું જોઈએ.
એનું એક મુખ્ય કારણ તો ૨૨૦ દેવો અને દેવીઓના પૂર્વભવ ઉપર ભગવાન પાર્શ્વનાથનો વિશેષ પ્રભાવ દેખાય છે. ભગવાન મહાવીરના સમવસરણોમાં ઉપસ્થિત વિભિન્ન નગરોના વિશાળ જનસમૂહએ દેવી-દેવતાઓની વિપુલ ઋદ્ધિ અને અદ્ભુત શક્તિના પ્રત્યક્ષ દર્શન કર્યા તેમજ ત્રિકાળદર્શી સર્વજ્ઞ તીર્થંકર ભગવાન મહાવીરના મોઢેથી એમના પૂર્વજન્મનો વૃત્તાંત સાંભળી જ્યારે એમ જાણ્યું કે તેઓ બધા જ ભગવાન પાર્શ્વનાથનાં અંતેવાસી હતા, તો ચોક્કસ જ લોકોના મનમાં પાર્શ્વનાથની પ્રત્યે અગાધ ભક્તિ અને શ્રદ્ધા સ્વાભાવિકપણે જ જન્મી હશે.
એ વૃદ્ધા કુંવારીઓના આખ્યાનોથી ખબર પડે છે કે એ સમયની કેટલીક પરિસ્થિતિઓ હતી, જેને લીધે સંપન્ન પરિવારના લોકો પણ એમની કન્યાઓ માટે યોગ્ય વર શોધી શકતા ન હતા. આવી બાળાઓના નિરાશ અને નીરસ જીવનમાં સંયમની જ્યોતિ પ્રગટાવી આશાનો સંચાર કરી ભગવાને સમાજને નવી દિશા આપી હતી. એ વૃદ્ધ કુંવારીઓએ પાર્શ્વનાથની કૃપા વડે જ દૈવીઋદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી. આ બધું જાણી ચોક્કસપણે એ સમયનો સમાજ એમનો ઋણી અને કૃતજ્ઞ ઉપાસક બની ગયો હશે.
૨૦૨ ૭૬
૭૭ જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
