________________
બે ચાંડાલ કુમાર
રકના ભેદભાવ નથી. તમે ગમે તે હે. અહીં આવવાને, પૂછવાને, ચર્ચા કરવાને તમને દરેક અધિકાર છે.”
તપરવીએઅને ધ્યાનીઓ તે વળી શુદ્ધિની વધુ ખેવના રાખે. ચાંડાલ કે શીકારીની હાજરી એમની તપસ્યા તથા ધ્યાનધારણાને પણ જોઈ નાખે. એમની વાણું ભલે મીઠી લાગે પણ જે એમને જાણ થાય કે આપણે અસ્પૃશ્ય જાતિના અતિ નીચ કુળના સંતાન છીએ તો આ મીઠી વાણીની ઠંડી લાગતી ભસ્મમાંથી મહા દારૂણ કોપને અગ્નિ ભભૂકી નીકળ્યા વિના ન રહે. આવી કંઇક મૂંઝવણને વ્યક્ત કરવા એક ભાઈ બેટ -
પણ કૃપાનાથ, અમે ચાંડાલના પુત્ર છીએઅમે આપની પાસે શી રીતે આવી શકીએ ?'
“ચાંડાલ શું મનુષ્ય નથી ? કુલીન- જેવી જ માટીથી એ ઘડાયા નથી? આખી દુનિયાથી અપમાનિત થયેલા, અમારી વધુ નજીક આવવાના અધિકારી છે.” મુનિરાજે, એમની શાંતિને શોભે એવા અભયવચન ઉચ્ચાય.
- સંકેચ અનુભવતા બે ભાઈઓ મુનિરાજ પાસે આવ્યા. એમને લાગ્યું કે આવો અભયવાણીવડે આશ્વાસન આપનાર, આ લોકના મનુષ્ય ન હોઈ શકે. આ લોકને માનવી–આજની હવા અને આજના અન્નથી જીવતા માનવી, આજના ધેરણાથી શી રીતે ઊંચે જઈ શકે? ખરેખર, આ મુનિ દેવતાના કોઈ સંધમાંથી છૂટા પડી અહીં આવી બેસી ગયા હશે.
ચિત્ર અને સભૂતિએ પોતાની દુઃખભરી કથની મુનિરાજને સંભળાવી. વિશ્વમાત્રના મિત્ર એવા મુનિરાજે એ કથા પૂરેપૂરી
સમવેદના સાથે સાંભળી લીધી. કુલીનતાની ભાવનાએ જે - હાહાકાર વર્તાવ્યો હતો, એક જ માનવ-કુટુંબ વચ્ચે ભેદભાવના જે અંતરાયો ઊભા કર્યા હતાં તેમાંનું કશું જ આ સંસારત્યાગીથી અજાણ્યું ન હતું.
