________________
mg
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
इत्थं प्रमाणसिद्धेऽस्मिन् विरोधोद्भावनं नृणाम् ।
व्यसनं धीजडत्वं वा प्रकाशयति केवलम् ॥ (१७६) इत्यलं विस्तरेण ॥
॥ नित्यानित्यवस्त्वधिकारः समाप्तः ।।
.................... व्याख्या ............... नुभवसुस्थिताविति निदर्शितमेतत् ।।
इत्थम्-एवं प्रमाणसिद्धेऽस्मिन् भेदाभेदे विरोधोद्भावनं नृणाम् किं करोतीत्याहव्यसनं धीजडत्वं वा प्रकाशयति केवलम्, न किञ्चिदन्यत् । इत्यलं विस्तरेण इति पूर्वपक्षोन्यस्तस्य समस्तस्यैव निराकृतत्वात् ।।
इति नित्यानित्यवस्त्वधिकारः समाप्तः ।
___★ ★ ★ ★ ★ ★ ★
................ मनेतिरश्मि.......... અનુભવથી પણ સારી રીતે સિદ્ધ થયેલા છે.”
આ રીતે, દ્રવ્ય-પર્યાયનો ભેદભેદ જ્યારે પ્રમાણસિદ્ધ હોય, ત્યારે વિરોધો ઉભા કરવા, તેના દ્વારા તો, માણસોનું કેવળ એકપ્રકારનું વ્યસન અથવા બુદ્ધિની જડતા જ પ્રકાશિત થાય છે.
(૧૭૬) નિષ્કર્ષ દ્રવ્ય-પર્યાયનો ભેદાભેદ સિદ્ધ થવાથી, દ્રવ્યાંશને લઈને વસ્તુ નિત્ય છે અને પર્યાયાંશને લઈને વસ્તુ અનિત્ય છે એમ વસ્તુ નિત્યાનિત્યરૂપ જ માનવી જોઈએ. નિત્યાનિત્યપક્ષ અંગે, પૂર્વપક્ષી દ્વારા ઉપન્યસ્ત સમસ્ત કથનનું નિરાકરણ થઈ ગયું હોવાથી, હવે વિસ્તારથી સર્યું...
આ પ્રમાણે નિત્યાનિત્યવસ્તુવક્તવ્યતા સ્વરૂપ બીજા અધિકારનું
ગુજરાતી વિવેચન દેવગુરુકૃપાએ પરિપૂર્ણ થયું !
१. "नृणाम्' इति क-पाठः। २. अनुष्टुप् । ३. 'इति द्वितीयः परिच्छेदः' इत्यधिको घ-पाठः। ४. 'नृणाम्' इति क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
