Panchvastuk Prakaran Part 02

SR No.: 005509
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2005
Total Pages: 246
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 5 MB

Page 151

૧૩૨
પ્રતિદિનક્રિયાવસ્તુક ભિક્ષા' દ્વાર-“ઇ' દ્વાર/ ગાથા ૩૨૩-૩૨૪ અહીં વિશેષ એ છે કે ભિક્ષાટન કર્યા પછી કરાતા ઇરિયાવહિયામાં ચિંતવન કરાતા સામુદાનિક અતિચારો જ પ્રાયશ્ચિત્ત છે, એમ બતાવવા માટે ગાથા ૩૨૨માં “તે વેવ' એમ વિકાર મૂકેલ છે.
તેથી એ ફલિત થાય કે સામાન્ય રીતે સર્વ શુભયોગો કર્મક્ષયનું કારણ છે, પરંતુ ભિક્ષાટન કર્યા પછી સંવેગપૂર્વક અતિચારોનું ચિંતવન કરવામાં આવે તો જ સંવેગને કારણે ભિક્ષાટનની ક્રિયા ઉત્તરોત્તર અતિચારોથી રહિત કરવા સમર્થ બનાવે તેવી શક્તિનું સાધુમાં આધાન થાય છે. તેથી ભિક્ષાટન કર્યા પછી કરાતા ઇરિયાવહિયાપૂર્વકના કાયોત્સર્ગમાં અતિચારોના ચિંતવનને છોડીને લોગસ્સ વગેરે અન્ય શુભયોગોનું , ચિંતવન કરવામાં આવે તો પ્રાયઃ તે પ્રકારની શુદ્ધિનું કારણ બને નહીં. માટે સાધુએ પ્રસ્તુત કાયોત્સર્ગમાં સામુદાનિક અતિચારોનું જ ચિંતવન કરવું જોઈએ અને તે ભિક્ષાટનમાં લાગેલા અતિચારોનું પ્રાયશ્ચિત્ત છે. ||૩૨૩
અવતરણિકા :
पक्षान्तरमाह -
અવતરણિયાર્થ:
ગાથા ૩૨૨-૩ર૩માં બતાવ્યું કે ભિક્ષાટન કર્યા પછી સાધુ ઇરિયાવહિયાપૂર્વક કાયોત્સર્ગમાં સામુદાનિક અતિચારોનું ચિંતવન કરે છે એ ગોચરીમાં લાગેલા દોષોની શુદ્ધિરૂપ પ્રાયશ્ચિત્ત છે. વળી તેને જ યુક્તિથી બતાવ્યું કે આ ચિંતવન શુભયોગ છે, માટે તે પ્રાયશ્ચિત્ત છે. હવે પક્ષાંતરને કહે છે=બીજો પક્ષ બતાવતાં કહે છે – ગાથા :
कायनिरोहो वा से पायच्छित्तमिह जं तु अणुस्सरणं ।
तं विहिआणुट्ठाणं कम्मक्खयकारणं परमं ॥३२४॥ અન્વયાર્થ :
=અથવા તેનો ગોચરીથી આવ્યા પછી માત્રુ આદિ કરીને કે કર્યા વગર આવેલ સાધનો, અહીં કાયિકાદિ સંબંધી ઇરિયાવહિયામાં, વનિરોદોઃકાયાનો નિરોધ પાછિદં પ્રાયશ્ચિત્ત છે. ગં તુ અપુર વળી જે અનુસ્મરણ છે=સામુદાનિક અતિચારોનું ચિંતવન છે, તંત્રતે વિહિપુvi=વિહિત અનુષ્ઠાન પરમં પરમ મેવરિપકર્મક્ષયનું કારણ છે.
* મૂળગાથામાં ‘વા'કાર પૂર્વગાથા સાથે પક્ષાંતર બતાડવા અર્થે છે.
ગાથાર્થ:
અથવા ગોચરીથી આવ્યા પછી માત્રુઆદિ કરીને કે કર્યા વગર આવેલા સાધુનો, કાચિકાદિસંબંધી ઇરિયાવહિયામાં કાયાનો નિરોધ પ્રાયશ્ચિત્ત છે, વળી જે સામુદાનિક અતિચારોનું ચિંતવન છે, તે વિહિતા અનુષ્ઠાન પરમ કર્મક્ષયનું કારણ છે.