________________
वाणव्यन्तर देवोना सोळ इन्द्रोनां नाम
जोयणसयदसते, समघरणीओ अहो अहोगामा । बायालीससहस्सेहिं, गंतु मेरुस्स पच्छिमओ ॥१॥
[अर्थ सुगम छे. ]
खा. १२९ अष्टरुयऽस्थान ते ४ 'समभूतला - रुचकपृथ्वी' या रुयप्रदेशोथ अर्ध्व-अधो हिशा તથા વિદિશાઓની ઉત્પત્તિ છે, જે માટે આવશ્યક નિયુક્તિમાં કહ્યું છે કે ઃ
'अट्ठपएसो रुअगो, तिरियलोगस्स मज्झयारंमि ।
एस पभवो दिसाणं एसेव भवे अणुदिसाणं ॥१॥ [ ४०–४१] अवतरण— वालाव्यंतर हेवोना सोज इन्द्रोनां नाम उहे छे.
Jain Education International
संनिहिए सामाणे, धाइ विहाए इसी य इसिवाले । ईसर - महेसरे वि य, हवइ सुवत्थे विसाले य ॥४२॥
हासे हासरई विय, सेए य भवे तहा महासेए ।
पयगे पयगवई वि य, सोलस इंदाण नामाई ॥ ४३॥ [प्र. गा. सं. ६-७]
સંસ્કૃત છાયા—
सन्निहितस्सामानः, धाता विधाता ऋषिश्च ऋषिपालः । ईश्वर - महेश्वरावपि च भवति सुवस्त्रो विशालश्च ॥ ४२ ॥ हास्यो हास्यरतिरपि च, श्वेतश्च भवेत्तथा महाश्वेतः । पतङ्गः पतङ्गपतिरपि च षोडशेन्द्राणां नामानि ॥ ४३ ॥ शब्दार्थ
संनिहिए=संनिहित
सामाणे सामान
द्धाइ=घाता विहाए विधाता
इसी ऋषि
इसिवाले ऋषिपास
ईसर =६श्वर
महेसरे वि= महेश्वर
हवइ होय छे
सुवत्थे सुवस्त्र
विसाले - विशास
हासे हास्य
हासरई विवली हास्यरति
सेवे
भवे-होय
तहा=तथा
महासेए=महाश्वेत
पयगे = पतंग
पयगवईवि = पतंगपति
सोलस सोस
६७
इंदाण=न्द्रोनां नामाई =नाभी
૧૨૬, રુચકોની સ્થાપના કેવી રીતે છે ?
રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બંને લઘુક્ષુલ્લકપ્રતરોમાં ઊર્ધ્વ અને અધઃ સ્થાનવર્તી ગોસ્તનાકારે રહેલા અષ્ટરુચકપ્રદેશોનું સ્વતંત્ર સંસ્થાન કે પરસ્પર સંસ્થાન કઈ રીતે સમજવું? શું નીચે ઃ આવા ચાર રુચકો સ્થાપી તેના ઉપર જ બીજા ઊર્ધ્વવર્તી ચાર રુચક સ્થાપવા કે બીજી રીતે ? તે વિચારાસ્પદ છે. તેથી અહીં સ્પષ્ટ નિર્ણય લખી શકાય તેમ નથી. 23.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
