Hastprat Vidya ane Agam Sahitya

SR No.: 005251
Original Sutra Author: N/A
Author: Niranjana Vora
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 73

૧૪ હરાવવા અને આગળસાહિત્ય: સંશોધન અને સંપાદન / / ૧૪માં નોધ્યો છે. વળી આ પાઠ આચાચૂર્ણિમાં (પૃ.૨૮૭) પણ છે. અહીં પ્રાકૃત વસી શબ્દ <gણી = યોગીઓનું ઘાસનું બનાવેલું એક પ્રકારનું આસન' ઉપરથી આવ્યો છે, ને તુ... માંથી વહુ જેવું વિકૃત રૂપ થયું છે. (જુઓ કયા નો લેખ “જી ધો સમગ' પૃ.૮૩, ૮૪, ૯૩, પાદટિપ ૧૪, પૃ.૮૯, પાટિપ ૩૩, ૯૦.
કયાનો આ લેખ તાજેતરમાં પ્રસિદ્ધ થવાથી શૂન્નીંગને યુ/કુરિ વિષેનો વિવેક કરીને પાઠ પસંદ કરવાનો અવકાશ ન મળ્યો. તેણે વસુમતો પાઠ સ્વીકાર્યો છે, પણ ટિપ્પણ ૨૪માં હસ્તપ્રતોના ગુલમતી પાઠ પણ નોંધ્યા છે (પૃ. ૩૮, પંક્તિ ૨૪).
૬. અતિપ્રાચીન કે પૂર્વકાલીન સાહિત્યની (પરસ્પર) અસર દર્શાવતા પાકને ગ્રંથ- પ્રકાશનમાં પ્રથમ પસંદગી અપાય તે યોગ્ય છે, જેમકે આચાર સૂત્ર ૨૩૫ ( ગાથા ૨૨), પહેલી પંક્તિ, સ્વીકૃત પાઠ :
गामे अदुवा रणे थंडिलं पडिलेहिया। અહીં અમે ગ૬ વ ર માં છંદભંગ થાય છે. પરંતુ તે પરનું ટિપ્પણ ૮ નો મે વા મટું વા ર... પાઠ ચૂર્ણિમાં, શીલાંકમાં અને અન્ય હસ્તપ્રતોમાં પણ મળી આવે છે તેવું સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે. આ પાઠના લીધે છંદબદ્ધતા સચવાઈ રહી છે. બ્રીગે પણ (પૃ. ૩૯ પંક્તિ ૫) આ પાઠ માન્ય ગણ્યો છે. આ પાઠ (=પદપંકિત) અતિ પ્રાચીન છે. જેમકે, જાતક પ. ૩૨= પાલિ ધમ્મપદ ૯૮= સુત્તનિપાત ૧૧૯ = ૧.૨૮૧ = ૩.૩પ૪ = ૧.૬૯ (=ામે વા ઢિ વા
બ્બે..); તથા મહાભારત ૧૩.૨૩૪.૧૭ (ાને વા ઃિ વા વે...). આ જ પાઠ આચાર સૂત્ર ૨૨૦ના ગદ્યપાઠમાં પણ લેવાનો રહે છે. અહીં પણ ટિપ્પાગ ૨માં જમે () સહુ વા ને જેવો પાઠ શીલાંક અને બીજી ઘણી હસ્તપ્રતોના આધારે નોધ્યો છે.
૭. પાઠ શોધવામાં કે પાઠનું નિર્ધારણ કરવામાં ધીરજ અને ચીવટની ખૂબ જરૂર પડે છે, જેમ કે, આચાર સૂત્ર ૧૬૧, સ્વીકૃત પાઠ : મુળ જોઈi સમતિ ધૂને સરી :- આ એક શ્લોકની ખંડિત પંકિત છે.
અહીં ટિપ્પણ ૧૪ સૂચન કરે છે કે : ચૂર્ણિ કે શીલાંકની ટીકામાં આ સૂત્ર (૧૬૧) પર કોઈ સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા નથી, તેથી ઉપર પ્રમાણેની પાઠ સ્વીકૃત ગણ્યો છે. પરંતુ આચાર-ચૂર્ણિ (પૃ.-૧૦૮ : દુને શરીરમાં શતરં? ગોરારિ રમે