________________
(१४) लोकप्रकाश ।
[ सर्ग १२ प्रत्येकमासां सर्वासां दिशां सर्वे प्रदेशकाः। कृतयुग्ममिता: सन्ति सिद्धान्तपरिभाषया ॥ ७६ ॥ तदुक्तमाचारांगनियुक्तौ । सव्वा य हवंति कडजुम्मेत्ति । कृतयुग्मादिस्वरूपं चैवम् ।
चतुष्केण ह्रियमाणश्चतुःशेषो हि यो भवेत् ।
अभावात् भागशेषस्य स ख्यातः कृतयुग्मकः ॥ १ ॥ तदुक्तं भगवती १८ शतकस्य चतुर्थोदेशकवृत्तौ ।
कृतं सिद्धं पूर्ण ततः परस्य राशिसंज्ञान्तरस्याभावेन न तु भोजःप्रभृतिवत् अपूर्ण यत् युग्मं समराशिविशेषः तत् कृतयुग्मम् इति ॥
चतुष्केण ह्रियमाणस्त्रिशेषख्योज उच्यते ।
द्विशेषो द्वापरयुग्मः कल्पोजश्चैकशेषकः ॥ २॥ तथा च भगवतीसूत्रे ।
गोयम ! जेणं रासीचउक्कगेणं अवहारेणं अवहीरमाणे अवहीरमाणे
લેકસમાની અપેક્ષાએ દશે દિશાઓ અસંખ્યાત પ્રદેશના વિસ્તારમાં છે, અને અલકની અપેક્ષાએ અનન્ત પ્રદેશના વિસ્તારમાં છે.
આ સર્વ દિશાઓના પ્રત્યેકના સર્વ પ્રદેશ સિદ્ધાનની પરિભાષામાં “કુતયુ
શ્રીઆચાર સૂત્રની નિયુક્તિ પણ એ વાતની સાક્ષી પૂરે છે. 'तयुम' वगेरे २५३५ २॥ प्रमाणे छ:
કોઈપણ રકમને ચારે ભાંગતાં ચાર વધે તે રકમ ભાગશેષના અભાવથી “કૃતયુગ્મ” वाय. (४४ात तरी 'स'). આના સંબંધમાં ભગવતીસૂત્રનાં અઢારમા શતકના ચોથા ઉદ્દેશમાં કહ્યું છે કે
કત” એટલે સિદ્ધ અથવા પૂણે-(કેમકે તે પછી અન્ય શિસંજ્ઞાને અભાવ छ) ५२न्तु ' ४' माहिनी पेठे पूर्ण न-गे 'युम' (पट तुझ्य।शिविशेष) ते कृतयुभ' ४ाय.
यारे लगdi शेष हे तो ते य ' उपाय (रेम ५६२' ), वणी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
