Jain Ratna Chintamani Part 1 and 2

SR No.: 005132
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 1985
Total Pages: 1330
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 105 MB

Page 484

૪૩૦
જેનરત્નચિંતામણિ
પેઢાલને પ્રતીતિ થતાં ગૌતમના જવાબે સયુક્તિક લાગ્યા બુલ્સ - મમત્વત્યાગ, હિંસા – અસત્ય – અદત્તાદાન અને અને તેમણે ચાતુર્યામધર્મથી પંચમહાવ્રત સ્વીકારવાની ઈચ્છા બહિદ્વાદાણથી વિરકિત વિગેરે આંતરિક આચારો માનવામાં પ્રદર્શિત કરી જેથી ગૌતમ તેને પોતાના નાયક ભગવાન આવ્યા છે. ' મહાવીર પાસે લઈ ગયા જ્યાં ઉદક પેઢાલ પંચમહાબત બોદ્ધ ગ્રંથોમાં ૧૭ પુરણકાશ્યપે કરેલા નિગ*થાના પ્રતિક્રમણુધર્મ સહિત અંગીકાર કરી મહાવીર સંઘમાં ભળે છે. વાડ
વર્ણનમાં “એકશાટક (એકવચ્ચ) વિશેષણ આવે છે. ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં ભગવાન પાર્શ્વનાથ પરંપરાના ચતુર્થ “અચલ' વિશેષણ આજીવકો દ્વારા આવે છે. નિર્ચથનું પટધર શિષ્ય કુમાર શ્રમણ કેશી અને ભગવાન મહાવીરના “એકશાટક” વિશેષણ ખાસ કરીને પાર્શ્વનાથીય નિર્ગથ તરફ સંઘના પ્રથમ ગણધર ગૌતમનો સંવાદ અનેક વિષયો ઉપર સંકેત કરે છે. સર્વાધિક વિશ્વસનીય આચારાંગમાં વર્ણિત જોવા મળે છે. ૧૩ જેમાં ગૌતમના મૂળગામી જવાબની ભગવાન મહાવીરના જીવન દ્વારા આપણે એ તે જાણીએ યથાર્થતા જોઈને કેશી પંચમહાવ્રત સ્વીકારે છે. અને એ છીએ કે તેમણે ગૃહત્યાગ કર્યો ત્યારે એક-વસ્ત્ર (ચેલ) રાતે મહાવીરના સંઘનું અંગ બને છે. જન પરંપરા પ્રમાણે ધારણ કર્યું હતું. ધીમે ધીમે તેને પણ ત્યાગ કરી સંપૂર્ણ પ્રથમ તિર્થંકર ભગવાન ઋષભદેવે અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, અલવ સ્વીકાર કર્યો હતો. ૧૮ તેમની આ અચેલવ બ્રહાચર્ય અને અપરિગ્રહ રૂપ પંચમહાવ્રતોનો ઉપદેશ આપ્યો ભાવના પિતાની મૌલિક હતી કે પાર્શ્વનાથ પછીની પારેહતો. ત્યાર પછીના બીજ તિર્થંકર અજિતનાથથી ત્રેવીસમાં સ્થિતિમાંથી ગ્રહણ કરી હતી તે પ્રશ્ન અહિ અસ્થાને તિર્થંકર પાર્શ્વનાથ સુધી ચાતુર્યામ ધર્મનો ઉપદેશ આપવામાં છે. અહીં માત્ર ભગવાન મહાવીરે સચેતત્વમાંથી અચેલવ આવ્યો. જેમાં બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહને “ઘદ્વારાળraો તરફ પ્રયાણ કર્યું એ જ પ્રસ્તુત છે. વૈ ' ''- બાઘવસ્તુઓ ગ્રહણ કરવાને ત્યાગ–માં ભેળવી
આ ઉપરાંત પાર્શ્વનાથ પરંપરાના જે ચાર યમ (૧) દેવામાં આવ્યા. અજિતનાથ ભગવાન ઋષભદેવના પાંચ
સર્વપ્રાણાતિપાત (૨) સર્વમૃષાવાદ (૩) સર્વ અદત્તાદાન મહાવ્રતોને આ પ્રકારે ચાતુર્યામમાં શા માટે ફેરવી નાખ્યા
અને (૪) સર્વ બહિદ્વાદાણથી વૈરાગ્ય હતા ૧૯ તેને પંડિત તે હજી અતિહાસિક મીમાંસા દ્વારા સ્પષ્ટ થયું નથી ૧૪
સુખલાલજી કહે છે તેમ જ્ઞાતપુત્રએ પોતાની દષ્ટિ અનુસાર પરંતુ માત્ર આ પરંપરાગત સિદ્ધાંત એ જ ભગવાન
અને શાક્યપુત્રએ પિતાની દૃષ્ટિ અનુસાર વિકસાવ્યા છે. મહાવીરનું દર્શન, એ અહિં સિદ્ધ કરી શકાય છે.
અને જે આજે પણ જૈન અને બૌદ્ધ પરંપરામાં વારસારૂપે ઉપરના થોડા ઉદાહરણો એક વાત સ્પષ્ટ કરે છે કે જોવા મળે છે. ૨૦ પાર્શ્વપયિકો જ્યારે ભગવાન મહાવીર અથવા શિષ્યોને મળતા ત્યારે સંયમના જુદા જુદા અંગેના અર્થ અંગે
શ્રુત : અને તત્વજ્ઞાન અંગે ચર્ચા કરતા હતા. જેમાં મહાવીર શ્વેતામ્બર અને દિગમ્બર બંનેના વાળમયમાં જૈન પાર્શ્વનાથને “પુરિણારાજા” એટલે કે “ પુરુષોમાં આદેય’ શ્રુતના દ્વાદશાંગોને નિદેશ મળે છે. ૨૧ આચારાંગ વિગેરે એવા વિશેષણથી નવાજતા, તેમના સિદ્ધાંત અપનાવતા ૧૧ અંગ અને ૧૨ માં દૃષ્ટિવાદ અંગને એક ભાગ, ૧૪ અને પંડિત સુખલાલજી કહે છે તેમ, “પાર્શ્વનાથનો પૂર્વ, આ બધા પ્રસિદ્ધ છે. આગમેને પ્રાચીન સમજવાપરંપરાગત સંઘ અને મહાવીરને નવસ્થાપિત સંધ-બંનેમાં વાળા ભાગમાં જ્યાં જ્યાં કોઈ અનગાર ધર્મ સ્વીકારની આવી ચર્ચાઓ કડીરૂપ બનતી. ૧૫
કથા છે. ત્યાં કાં તો તે સામાયિક આદિ અગિયાર અંગ
વાંચે છે અથવા તો તે ચતુર્દશ પૂર્વ વાંચે છે તેમ કહેવાયું આચાર,
છે.૨૨ આ બધા ઉલેખ પરથી આપણે પ્રા. જેકેબી કહે પાર્શ્વનાથીય નિગેનો આચાર બાહ્ય અને આંતરિક બે સ્વરૂપને છે. સન્યસ્ત, નિર્ચ થવ, સલવ, શીત, તાપ ૧૬. એજન, પૃ. ૨૨. (માસત્ત) વિગેરે બાવીસ વિપત્તિઓમાં પ્રત્યેક સહન કરવી, ૧૭. અંગુત્તરનિકાય, છક્કનિપાત, ૨-૧. જુદા જુદા પ્રકારના ઉપવાસ, વ્રત અને ભિક્ષાવૃત્તિના કઠેર નિયમ વિગેરે બાહ્યચાર છે. જ્યારે સામાયિક સમવ કે 1
૧૮. આચારાંગ-૧-૨-૧. સમભાવ, પચ્ચખાણ-ત્યાગ, સંયમ–ઇન્દ્રિયનિયમન, સંવર ૧૯, સ્થાનાંગ સૂત્ર. ૨૬૬ પત્ર ૨૦૧ અ -કષાયનિરોધ, વિવેક – અલિપ્તતા અથવા સદસદ્ધિવેક, ૨૦. પંડિત સુખલાલજી, ફન ગૌર જિંતર ણવ -૨, પૃ. ૧૭ ૧૩. ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર. અધ્યયન ૨૩. ગાથા ૨૩ થી ૩૨. ૨૧ ષ ડાગમ (ધવલા ટીકા), ખડ ૧, પૃ. ૬, ૧૪. ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર સંપા. સાદી સા. પ્રકાશન કરમતિ “રાજz - ...” જ્ઞાન ૪ ૩૨rr ૨ ટીegor-g. ૪૪૧.
૨૨. ભગવતી ૨–૧, ૧૧-૯ જ્ઞાતા ધર્મકથા ૧૧-૧૧-૪૩૨, ૧૫. પંડિત સુખલાલજી. “
રન ર નિંતz gઇ-૨ પૃ ૨૦ ૧૭–૨-૬૧૭
Jain Education Intemational