________________
૧૮૦
તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવટીકા અર્થાત-સાધુઓએ બકુશ આદિના જણાવેલા દોષો નિવારવા યથા શકિત પ્રયત્ન કરવો તે જ આ સૂત્રનો આચારણીય નિષ્કર્ષ કહી શકાય.
0 0 0 (અધ્યાયઃ-સૂત્રઃ૪૯ U [1]સૂત્રહેતુ- પુલાક આદિ પાંચ પ્રકાર ના નિર્ગળ્યો સંબંધિ આઠ પ્રકારે વિશેષ વિચારણા કરવા માટે આ સૂત્રની રચના થયેલી છે. '
ત્રિમૂળસંયમતાતિસેવનાતીર્થન્કિોપપતાનવિજત:સાધ્ય
U [3]સૂત્ર પૃથક-સંયમ -કૃત - અતિસેવના - તીર્થ - જ઼િ - જેથી - ૩૫૫તિस्थान - विकल्पत: साध्याः
[4] સૂત્રસાર-સંયમ,શ્રત,પ્રતિસેવનાતીર્થ,લિંગ,લેશ્યા, ઉપપાત,સ્થાન (એ આઠ)ભેદ વડે નિર્ગન્ધો સંબંધિ વિશષ વિચારણા કરવી જોઇએ.
[5]શબ્દશાનઃસંયમ-સામાયિક આદિ પાંચ ચારિત્ર કુત-શ્રુતજ્ઞાન પતિસેવના-વિરાધના
તીર્થ-શાસન ક્કિ-ચિહ્ન
શ્યા-લેશ્યા ૩પપતિ-ઉત્પત્તિસ્થાન
સ્થાન-સંયમના પ્રકારો વિન્યત:-વિકલ્પ, ભેદથી સાથ્થા-વિચારણા કરવી. U [6]અનુવૃત્તિઃ- પુત્રીશનર્મચનાત#નિર્મચા.
U [7]અભિનવટીકા-પૂર્વસૂત્રઃ૪૮માં પાંચનિર્મન્થોનું જે સ્વરૂપદર્શાવાયું છે. એ પાંચે નિર્ગળ્યો આંઠ-આઠ ભેદે વિચારવાયોગ્ય છે. તેથી અહીં સૂત્રમાં જણાવેલી સંયમ આદિ આઠ વસ્તુઓ પુલાક આદિ પાંચેના સંબંધમાં વિચારવામાં આવી છે.
[૧]સંયમ:
સામાયિક, છેદોપસ્થાપ્ય પરિહાર વિશુધ્ધિ,સૂક્ષ્મ સમ્પરાય અને યથાખ્યાત એ પાંચે પ્રકારે ચારિત્ર કહ્યા છે. જુઓ સૂત્ર ૯:૧૮]
(૧)સામાયિક અને છેદોપસ્થાપ્ય એ બે સંયમમાં પુલાકબકુશ અને પ્રતિસેવનાકુશીલ એ ત્રણ પ્રકારના સાધુ વર્તે છે.
(૨)પરિહાર વિશુધ્ધિ અને સૂક્ષ્મ સમ્પરાય એ બે સંયમમાં કષાય કુશલનિર્ગળ્યો વર્તે છે. (૩)યથાખ્યાત ચારિત્રમાં નિર્ગસ્થ અને સ્નાતક સાધુઓ હોય છે.
અર્થાત-પુલાક,બકુશ અને પ્રતિસેવના કુશીલને પ્રથમ બેસિવાયના ચારિત્રન હોય, કષાય કુશીલનેયથાખ્યાતચારિત્રનહોયઅનેનિર્ગસ્થતથાસ્નાતકનેયથાખ્યાત પૂર્વેનાએકપણચારિત્રન હોય.
[૨]કૃતઃ
અહીં કૃત શબ્દ કૃતજ્ઞાનના અર્થમાં વપરાયેલો છે. - સંતતિસેવનાતીફિરોપવિત: સા: એ પ્રમાણેનું સૂત્ર દિગમ્બર આસ્નાથમાં છે. Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
