________________
बारमो अने तेरमो सैको वाग्व्यापारनी विलक्षणताने लीधे सीधो 'स' 'ख' रूपे परिणमे अथवा 'स' नो 'ह' थई ते 'ख' रूपे परिणमे. एक 'पाषाण' अने 'पंड' शब्दना पाषाण-पासाण-पाहाण-पाखाण. वनपंड-वनसंड-वनखंड. ("षण्डः कानने इट्चरे" हेम० अने० कां० २, श्लो० १२७)आवा अनेक ध्वनिओ सुप्रतीत छे..
तात्पर्य ए के 'होखे' रूपमा 'ख' जोई तेनी उपपत्ति माटे श्री बीम्ससाहेबे ‘अक्ष' माथी ‘अख' ऊपजावी अने तेने 'हो' साथे जोडवानी जे कल्पना करी छे तेने अवकाश नथी एटले “अक्ष' मांथी 'अख' भने 'अस' ने उपजाववानी कल्पना पण निरवकाश छे. . १०४ बीजं 'बेसी रहे' अर्थवाळु — अच्छि' रूप 'आस्' धातुमांथी
आवेलं छे. 'आस्' ना 'अच्छ' माटे तो हेमचंद्रनो पोतानो संवाद होवाथी कोई विवादने अवकाश नथी. (८-४-२१५ हे०)
१०५ त्रीजी कृतिमा ‘घेप्प' धातु 'ग्रहण' अर्थमां वपरायो छे. हेमचंद्र तेने 'ग्रह' साथे सरखावे छे पण खरी रीते तेम नथी. जे अर्थमां ‘ग्रह' धातु छे ते ज अर्थमां वेदनी भाषामा 'गृभ' धातु छे. 'हृ-गृहोः भः छन्दसि' ३-१-८४-पाणि० सूत्रना वार्तिकमां वैदिक ‘गृभ' धातुनो उल्लेख छे. गृभ्णामि, गृभाय वगेरे रूपो ए ‘गृभ' धातुनां छे अने ‘घेप्पंति' रूपवाळा ‘घेप्' धातुचें मूळ ए 'गृभ' मा छे, नहीं के * ग्रह' मां.
१०६ हेमचंद्रे आपेलां पद्योमा 'खणेण पहुच्चइ दूअडउ' ए वाक्यमां * पहुच्चइ' क्रियापद मळे छे. “क्षणमा दूत पहोंचे छे-आवे छे' एवो ए वाक्यनो अर्थ छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org
