Page Text
________________
૨૧૩ – ૧૦ : આખ કહે તે પ્રમાણ ! તો આખ કોણ?- 10 – 213 કહે કે, કાંટાના ઘણા અર્થ છે અને તે રસ્તે પડેલી “શૂળ' લઈને તમને આપે તો તે ચાલે ? અર્થ ગમે તેટલા થાય પણ જે અર્થ જ્યાં સંગત થતો હોય તે જ ત્યાં કરાય. મોટી ઉંમરના માણસને પણ કાકા કહેવાય – પિતાના ભાઈને પણ કાકા કહેવાય ને પિતાના કાકાના દીકરા-ભાઈને પણ કાકા કહેવાય. પણ જ્યાં જે અર્થ લેવાતો હોય ત્યાં તે જ અર્થ લેવાય.
કોઈ કહે કે, એક શબ્દના ઘણા અર્થ થાય છે, માટે અમે કહીએ તે માની લો. તો તરત પૂછો કે પૂર્વાચાર્યોએ કયો અર્થ કર્યો છે તે કહો ? નિર્યુક્તિકારની આ જ મહત્તા હોય છે. એક-એક શબ્દના નિશ્ચિત જેટલા અર્થ થતા હોય તે બધા અર્થ કરવા અને પછી પ્રસ્તુત વાતમાં કયો લેવો ને કયો ન લેવો તે જણાવવું. આ નિર્યુક્તિકાર મહર્ષિ શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી મહારાજે આ રીતે અર્થ કરીને તત્ત્વજિજ્ઞાસુઓ ઉપર ઘણો મોટો ઉપકાર કર્યો છે.
એમના બનાવેલા નિયુક્તિ ગ્રંથોની આ વિશેષતા છે. એક “સૂત્ર' શબ્દ લઈને જગતમાં સૂત્ર કેટલાં-કેટલા પ્રકારના હોય છે, તે જણાવ્યું અને તે પછી તે બધા અર્થમાંથી અહીં કયો અર્થ લેવો અને ન લેવો તે પણ જણાવ્યું.
આપણે ભણીએ છીએ તે પણ “સૂત્ર” કહેવાય અને શાસ્ત્રને પણ સૂત્ર કહેવાય. જેમાંથી કપડાં બને તે દોરાને પણ સૂત્ર કહેવાય. સૂત્ર શબ્દથી શું શું લઈ શકાય તે બધું જણાવે. પછી તે સૂત્ર સૂતર કેટલા પ્રકારનું હોય ? અંડજ હોય, પોતજ હોય, લાળથી બનેલું હોય, કપાસનું હોય, ઊનનું હોય, રેશમનું હોય એમ અનેક પ્રકારનું હોય. વનસ્પતીજન્ય હોય અને પ્રાણીજન્ય પણ હોય. તમને કદાચ સૂતરના કેટલા પ્રકાર છે, તે ખબર નહિ હોય પણ અમારા શાસ્ત્રજ્ઞ સાધુને એની ખબર હશે ! તે જ રીતે સૂત્ર એટલે શાસ્ત્ર એવો અર્થ કરીએ તો એના પણ લૌકિક અને લોકોત્તર એવા પ્રકારો છે. તેમાંથી સૂત્રમાં પણ લૌકિકસૂત્ર કયું અને લોકોત્તરસૂત્ર કયું? સમ્યફસૂત્ર કયું અને મિથ્યાસૂત્ર કયું? દ્રવ્યસૂત્ર કયું ? ભાવસૂત્ર કયું ? તે બધી વાત કરેલ છે. ત્યારબાદ તે બધાં પ્રકારમાંથી પ્રસ્તુત વિષયમાં કયું લેવાનું ને કયું ન લેવાનું તે પણ બતાવ્યું છે. આ ઉપકાર નિયુક્તિ ગ્રંથનો છે. પરીક્ષા કરીને આપ્તપણું પુરવાર થાય પછી જ સ્વીકાર કરાય?
હવે આપણે એ પણ વિચારવું છે કે “આપ્ત’ એવા અરિહંત ભગવંતોનો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004864 |
| Book Title | Suyagadanga Sutrana Sathware Part 1 Agam Jano |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kirtiyashsuri |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_aagamsaar |
| File Size | 13 MB |