________________
દેશનાદ્વાચિંશિકા/બ્લોક-૨૦-૨૧ શ્લોકાર્ચ -
સમ્યમ્ લોચ, ભૂમિ ઉપર શય્યા, ચિત્ર પ્રકારનો તપ, પરિષહો, અલ્પઉપધિપણું ઈત્યાદિ બાહ્ય આયારો બાલને કહેવાય છે. ૧]
નોંધ :- અહીં ‘સી’ શબ્દનું યોજન બધા આચારો સાથે છે. ટીકા :
सम्यगिति-आदिनाऽनुपानत्कत्वं, रजन्यां प्रहरद्वयं स्वापः, महती पिण्डविशुद्धिः, द्रव्याद्यभिग्रहाः, विकृतित्यागः, एकसिक्थादिपारणकं, अनियतविहारकल्पः नित्यं कायोत्सर्गश्च इत्यादिकं गृह्यते ।।२१।। ટીકાર્ય :
વિના ... પૃદ્યતે | શ્લોકમાં ત્યવિ' શબ્દમાં ‘મતિથી શું ગ્રહણ કરવું તે સ્પષ્ટ કરે છે --
અનુપાનવં=સાધુએ પગરખાં વાપરવાં જોઈએ નહીં તથા રાત્રે પ્રહરદ્વયની નિદ્રા, મહાવિંડવિશુદ્ધિ, દ્રવ્યાદિનો અભિગ્રહ=દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવને આશ્રયીને ભિક્ષાગ્રહણવિષયક અભિગ્રહ, વિગઈ ત્યાગ, એક દાણાદિથી પારણું, અનિયત વિહારકલ્પ તવકલ્પી વિહારનો આચાર, નિત્ય કાયોત્સર્ગ ઈત્યાદિ શ્લોકમાં રહેલા “માહિથી ગ્રહણ કરાય છે. ૨૧ ભાવાર્થ :(૧) બાલાજીવને આપવા યોગ્ય દેશનાનું સ્વરૂપ :
ધર્મ સાંભળવા અભિમુખ થયેલા જીવોમાંથી જેઓ બાલ છે, તેઓ સ્કૂલ દૃષ્ટિથી આચારને જોનારા છે; અને તેવા બાલજીવોમાં પણ કેટલાક પ્રાથમિક ભૂમિકાના ધર્મને સેવવાની વૃત્તિવાળા હોય છે, તો કેટલાક સંયમને અભિમુખ થાય તેવી વૃત્તિવાળા પણ હોય છે. તેમાં જે બાલજીવો સંયમને અભિમુખ થાય તેવી વૃત્તિવાળા છે, તેઓને સામે રાખીને કેવી દેશના આપવી જોઈએ ? તે અહીં બતાવતાં કહે છે કે બાલજીવોને બાહ્યક્રિયાઓ ધર્મરૂપે પ્રતિભાસમાન થાય છે, પરંતુ શાસ્ત્રોનો પરમાર્થ ધર્મરૂપે પ્રતિભાશમાન થતો નથી. તેથી તેવા બાલજીવોને શાસ્ત્રનો સૂક્ષ્મ વિવેક બતાવવામાં આવે તો પરમાર્થને પ્રાપ્ત કરી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
