________________
૬૪
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય શાશ્વત તેમજ અવિભાજ્ય છે. બટ્રાન્ડ રસેલ જણાવે છે કે : “The ONE" is not cenceived by Parmenides as we conceive God. He seems to think of it as material and extended, for he speaks of it as a sphere, but it can not be divided, because the whole of it is present everywhere. (p.48-49 History of Western Philosophy. 16 th ed). અર્થાત્ : “જે (સત્) “એક” છે તેની પાર્મેનિડીસની કલ્પના આપણી ઈશ્વરની કલ્પના છે તેવી નથી. તેમનો મત એવો જણાય છે કે
આ “એક” ભૌતિક અને વ્યાપક વસ્તુ છે કારણ કે તેઓ આ વસ્તુનું સ્વરૂપ ગોળાકાર અને અવિભાજ્ય છે અને તે સમગ્ર રીતે સર્વ વ્યાપી છે તેમ જણાવે છે.”
જે “સત્ય” પાર્મેનિડીસે એક અવિભાજ્ય અને શાશ્વત છે તેમ જણાવ્યું તેને ઉપર જણાવ્યું તે રીતે તેણે “ભૌતિક” સ્વરૂપ આપ્યું. આવું કેમ બનવા પામ્યું તેનો ખુલાસો મળતો નથી. અખંડ અને અવિભાજ્ય “સત્ય” જે “સર્વવ્યાપી” છે તે ભૌતિક કેમ હોઈ શકે? જે ભૌતિક વસ્તુ છે તે શાશ્વત ન હોય અને સર્વવ્યાપી પણ ન હોય, તેમ અપરિવર્તશીલ પણ ન હોય. જે ભૌતિક છે તે ઇન્દ્રિય – પ્રત્યક્ષ છે અને પાર્મેનિડીસના મત મુજબ આભાસાત્મક છે અને તેથી “અસ” છે અને તેનું જ્ઞાન ઇન્દ્રિયોના અભ્યાસથી મેળવી શકાય છે. આમ હોવા છતાં તેમણે કહ્યું કે “સ” એક ગોળાકાર નક્કર પદાર્થ છે અને તે “સ્થળ'' (Space) માં રહે છે. તેમના આ પ્રકારના વિધાનોથી તેઓ ભૌતિકવાદી છે તેવી માન્યતા બંધાણી – હકીકતે આ માન્યતા તેમના બીજા સૈદ્ધાંતિક વિચારો સાથે બંધ બેસતી નથી. “સ” એટલે “જે હસ્તિ ધરાવે છે’ તેને તેઓ “Being” કહે છે અને જણાવે છે કે : Being
without begining and is indestrctible. It is universal, existing alone immovable and withont end. Nor was it, nor will it be"
Jain Education International2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
