Page Text
________________ द्रव्य भावहिंसयोः कारणत्वविचारः अयं भावः- यद्यपि सर्वेषामपि संयतानां जीवघाताद्याश्रवो द्रव्यत एव भवति, अन्यथा असंयतत्वापत्तेः / तत्र द्रव्यत्वं च जीवघातादिवर्जनाभिप्रायवतोऽनाभोगेनैव स्यात् / तत्रापि प्रमत्तसंवत्तामामपवादपदाधिकारित्वेन कदाचिदपवादप्रतिषेवणावस्थायां सुमङ्गलसाधोरिवाभोगोऽपि स्यात् , तदानीं संयतत्वं च ज्ञानादिरक्षाभिप्रायस्य संयमपरिणामघटितत्वात् / अपवादप्रतिषेवणाराहित्यावस्थायां तु अनाभोग एवातत्र स्वरूपयोग्यतयाऽऽभोगजन्यत्वं च निष्फलत्वादुपेक्षितं द्रष्टव्यम् / अप्रमत्तसंयतानां तु अपवादपदानधिकारित्वेन घात्यजीवविषयकाभोगप्रमादयोरभाव एव / तव्यञ्जिका तु उपशान्तगुणस्थानं यावत् जीवघातस्य भणितिरेव / अर्थाद् अनाद्यनाभोगसहकृतमविशेषितमोहनीय कर्मैव जीवघातादिकं प्रति कारणं सम्पन्नम् / अनाभोगमोहनीययोरेकतरस्याभावेऽप्यप्रमत्तसंयतानां द्रव्यतोऽप्याश्रवो न भवत्येव, अप्रमत्तानां मोहनीयानाभोगयोः सहकार्यसहकारिभावसम्बन्वेन जीवघातादिकं प्रति कारणत्वात् / ननु भो ! मोहनीयं तावदुन्मादहेतुः, उन्मादस्तु मतिभ्रंशलक्षणः प्रमाद एव / तथा च सर्वोऽपि जीवधातः प्रमादानाभोगजन्य एवेति सिद्धौ प्रमादः प्रमत्तान्तानां जीवघातहेतुरिति विवेकेन भणनमयुक्तमेवेति चेत् / मैवं, उदितमोहनीयस्येवोन्मादहेतुत्वात् / यदागमः 'दुविहे उम्माए पं० त० जक्खावेसे चेव मोहणिज्जस्स चेव कम्मस्स उदएणं' ति श्रीस्थानाङ्गे। वृत्त्येकदेशो यथा-'दुविहे उम्माए' इत्यादि / उन्मादो-ग्रहो-बुद्धिविप्लव इत्यर्थः / यक्षावेशो-देवताधिष्ठितत्वं, ततो यः स यक्षावेश इत्येकः, मोहनीयस्य-दर्शनमोहनीयादेः कर्मण उदयेन यः सोऽन्य इति / એ ભાવ-જલે સર્વે સંયતી છવઘાતાદિ આશ્રય, તે દ્રવ્યથી જ હુઈ. એમ ન માનીઈ તઉ અસંમતપણાની આપત્તિ થાઈ વતી, તિહાં દ્રવ્યપણું તે જીવવાતાદિકના વર્જનાભિક યવંતને અનાભોગેજ હઈ. તિહાંપણિ પ્રમત્તસંયતીને અપવાદ પદને અધિકારિપબિં કિંવારે કે અપવાદપદની પ્રતિષે. વણાવસ્થાઈ સુમંગલ સાધુની પરે આભોગપણુિં હુઈ તિવારે તેને સંયત પણું તે જ્ઞાનાદિકની રક્ષાના અભિપ્રાય સંયમપરિણામના ઘટિતપણુથી. અપવાદસેવનાની રહિતપણુની અવસ્થાને વિષે તે અનામેગજ, તિહાં સ્વરૂપે મેગ્યતાઈ આભેગું ઉપજવાપણું તે નિષ્કલપણુથી ઉવેખ્યું જાણિવું. હિ ઇહાં કઉકિ ઉરશૃંખલે પ્રમત્તસંયતીને ભાવહિંસા થાપી છે, તે ચારિત્ર અણુજતે પણિ યે અભિપ્રાયે ? તે જાણિવું અપ્રમત્તસંયતીને તે અપવાદપદને અધિકારી પણિ હણવા ગ્ય જે જીવ તદ્વિષયીઓ આવ્યોગ અને પ્રમાદ તેનો અભાવજ, તેની જાવનારી તઉ ઉપશાંત-ગુરુસ્થાનક પર્યત છવધાતની ઉક્તિજ, અથથી અનાભોગઈ સહિત મેહનીય-કર્મ જ વિશેષરહિત છવધાતાદિક પ્રતિ કારણ થયું, અનાભોગ અને મોહનીય મથે એકને અભાવઈ પણ અપ્રમત્ત-સંયતીનઈ દ્રશ્યથીએ આશ્રવ ન દઇજ, અપ્રમત્ત મોહનીય અને અનાગનઈ પરસ્પરિ સહકાર્ય–સહકારિ ભાવ સંબંધઈ મિલીનઈ જ છઘાતકતિ કારણુપણુથી. પૂછે છે:-મેહનીય તઉ ઉમાદનું હતું, અને ઉન્માદ તઉ મતિભ્રંશરૂપ પ્રમાદજ. તિવારે તે સર્વ જીવાત પ્રમાદ અને અનાભોગ જન્મજ, એડવું સિદ્ધ છતે દૂતે પ્રમાદ તે પ્રમત્તપર્ય"તને જ વઘાતનઉ હેત, એહવું' વિવેકકથન તે અયુતજ, એવું જ તે મ બેલ. ઉદિતમોહનીયને જ ઉન્માદના હેતપણાથી. જે માટે આગમ-બે પ્રકારે ઉન્માદ કહ્યો તે યક્ષાષ્ટિત પર્ષિ મોહનીયકર્મને છે. વૃત્તિને એક દેશ-જિમ-ઉમાદ તે બુદ્ધિને વિપર્યય, યક્ષાવેશ તે દેવતાધિષ્ઠિતપણું. તેથી એક. દર્શનમોહનીયાદિકર્મને ઉદલેંજ તે બીજઉ. છવઘાત ત ઉપશાંતતાઈ હુઈ તેહને મોહનીય તે ઉન્માદનું હેતું ન હુઈ ઉપશાંતનઈ સત્તામાત્રઈ વર્તતાપણાયો. તેણે સર્વઇ, જીવાત પ્રમાદજન્ય
| SR No. | 004306 |
| Book Title | Sarvagnashatakam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Labhsagar |
| Publisher | Aagamoddharak Granthmala |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 328 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |