Page Text
________________ अन्तक्रियायाः प्रतिबन्धकत्वविमर्शः व्याख्या-यदि क्रियामात्रेण-सूक्ष्मक्रियया हेतुभूतया जीवघातोऽन्तक्रियाया विघ्नकरः-प्रतिवन्धकः 'ता' तर्हि केवलज्ञानप्रमुखं तस्मिन् सत्येव कथं भवेत् ? पराभिप्रायेण कथमपि न भवेदित्यर्थः / वेदनीयायुर्नामगोत्रलक्षणाऽघातिकर्मक्षयजन्यान्तक्रियालक्षणकायप्रतिबन्धकस्य क्रियामात्रजन्यजीवघाता. देर्घातिकर्मक्षयजन्यस्य केवलज्ञानादिलक्षणकार्यस्य सुतरामेव प्रतिबन्धकत्वात् / यथा यत् मतिज्ञानस्य प्रतिबन्धकं तत् केवलज्ञानस्य प्रतिबन्धकं भवत्येव, अघातिकर्मक्षयापेक्षया घातिकर्मक्षयस्य दुस्साध्यत्वात् / प्रमुखशब्दात् सम्यक्त्व-देशविरति-सर्वविरति-यथाख्यातचारित्र-क्षपकश्रेण्यादीनां सङ्ग्रहः / तस्मादन्तक्रियाप्रतिबन्धकः साक्षाज्जीवघातलक्षणारम्भो न भवति, अनवरतमाभोगवतः केवलिनोऽसम्भवात् / सम्भवे चान्तक्रियाया उच्छेदः प्रसज्येत, पराभिप्रायेण प्रतिसमयं जीवघातसम्भवेऽन्तक्रियाया अवकाशासम्भवात् / अथ योगनिरोधे तदवकोश इति चेत् / अलं विवादेन, योगलक्षणारम्भस्य प्रतिबन्धकत्वे सिद्धेऽपरस्यान्तर्गडुकल्पत्वात् / एतेन क्रियामात्रजन्येन जोवघातेन योऽशुभकर्मबन्धः तेनान्तक्रिया न भवतीतिवचनं वातिकप्रलापकल्पमवसातव्यम् , केवलसांतकवेदनीयस्यैव बन्धकस्य केवलिनः प्रवचने भणितत्वात् / तस्मात् 'जीवे णं भंते ! सया समिअं एअइ ' इत्यादिभगवतीसूत्रस्य प्रामाण्यसिद्ध्यर्थं आरम्भादिशब्दोगा एव वाच्याः। तद्व्यञ्जिका तु प्रमत्तसंयतानोमारम्भिकी क्रियेव / यतः सा क्रिया न जीवघातजन्या किन्तु प्रमत्तयोगजन्या, 'सव्वो पमत्तजोगो आरंभो' त्ति वचनात् / एतच्च प्राक् समर्थितमेव / परमप्रमत्तानामारम्भभूता अपि योगा आरम्भिकी क्रियाहेतवो न भवन्ति, स्वरूपयोग्यतयाऽपि प्रमादलक्षणसहकारिकारणाभावादिति तात्पर्यमिति गाथार्थः // 31 // - જે યોગને નિરોધઈ તેહને અવકાશ, એહવું જ૩. તે વિવાદે પૂર્ણ. યોગરૂપ આરંભને પ્રતિબંધકપણું સિદ્ધ થયે હુતે બીજાને નિરર્થક તુલ્યપણાથી. એતલે ક્રિયામાત્રે જનિત છવઘાતે એ અશુભકમનો બંધ છે. તેણે કર્મક્ષય રૂ૫ જે અંતક્રિયા તે ન હું. એ વયન તે વાઉલનાં પ્રલાપને सारभुजायस सातवहनीयना धन प्रयनन विष द्याथी. ती 'जीवेणं भंते' ઇત્યાદિ સત્રના પ્રમાણપણાની સિદ્ધિને અર્થે આરંભાદિક શબ્દ યોગજ કહેવા. તેહની જણાવનારી તે પ્રમત્તસંયતીને આરંભિક ક્રિયાજ. જે માટિ તે કિયા તે જીવઘાતે ન જન્ય, તે મ્યું ? પ્રમત્તગં જન્ય. સર્વ પ્રમત્તયોગ તેહજ આરંભ” એ વચનથી. એ તી પૂર્વે સામધુ જ છે. પણિ પ્રમતને આરંભરૂપ યોગપણિ આરંભિકી ક્રિયાના હેતું ન હતું. સ્વરૂપગ્યતાઈ પણિ પ્રમાદરૂપ જે સહકાશિકારણ તેહના અભાવથી. એ તાત્પર્ય એ ગાથાર્થ છે 31 | હિં વહી અતિપ્રસંગ કહ છેઅથવા ક્રિયા માત્રઈ છવધાદિક જઉં નિયમે જ હુઈ. તઉ ક્રિયાઈ વિરમણે જ આરંભાદિકનું વિરમણ હઈ. અર્થ -અથવા એવો શબ્દ તે પ્રકારતરના ઘોતનને વિષે. જે ક્રિયા માર્ગે નિયમેંજ, છવધાતાદિક હુઈ. તે એજનાદિક્રિયાથી ઉપરમ છતે જ છવઘાતાદિનું વિરમણ હુઈ-સર્વપ્રાણાતિપાતથિ નિવવું ઇત્યાદિરૂપે પ્રતિજ્ઞા હુઈ જવાતાદિની વિરતિ વિના સર્વવિરતિને ગંધ પણિ ન હઈ, હિવે ક્રિયાયિક નિવત્ત ન તે અશક્ય. એહવું છે. તે ક્રિયાતને પ્રાણાતિપાતાદિકની નિવૃત્તિ પણિ અાય છે. ક્રિયાથી નિવૃત્તિ વિના જવઘાતની વિરતિની બુદ્ધિના પણિ અભાવથી. એમ દેશ
| SR No. | 004306 |
| Book Title | Sarvagnashatakam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Labhsagar |
| Publisher | Aagamoddharak Granthmala |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 328 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |