________________
आगम
(४०)
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययनं [-], मूलं [- /गाथा-], नियुक्ति: [२१], भाष्यं [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत
सूत्राक
आवश्यक-वार्थः, पुनः कथितं तच्छृणोति, श्रुत्वा गृह्णाति, गृहीत्वा चेहते पर्यालोचयति किमिदमित्थं उत अन्यथेति, चशब्दः| हारिभद्री
समुच्चयार्थः, अपिशब्दात् पर्यालोचयन् किश्चित् स्वबुद्धयाऽपि उत्प्रेक्षते, 'ततः' तदनन्तरं 'अपोहते च' एवमेतत् यदा॥२६॥
दिष्टमाचार्येणेति, पुनस्तमर्थमागृहीतं धारयति, करोति च सम्यक् तदुक्तमनुष्ठानमिति, तदुक्तानुष्ठानमपि च श्रुतप्राप्ति-विभागः१ हेतुर्भवत्येव, तदावरणकर्मक्षयोपशमादिनिमित्तत्वात्तस्येति । अथवा यद्यदाज्ञापयति गुरुः तत् सम्यगनुग्रहं मन्यमानः श्रोतुमिच्छति शुश्रूपति, पूर्वसंदिष्टश्च सर्वकार्याणि कुर्वन् पुनः पृच्छति प्रतिपृच्छति, पुनरादिष्टः तत् सम्यक् शृणोति, शेष पूर्ववदिति गाथार्थः ॥ २२ ॥ बुद्धिगुणा व्याख्याताः, तत्र शुश्रूषतीत्युक्तं, इदानीं श्रवणविधिप्रतिपादनायाह
मूअं हुंकारं वा, याढकारपडिपुच्छचीमंसा । तत्तो पसंगपारायणं च परिणितु सत्तमए ॥२३॥ | व्याख्या-'मूकमिति' मूकं शृणुयात्, एतदुक्तं भवति-प्रथमश्रवणे संबतगात्रः तूष्णीं खल्वासीत, तथा द्वितीये हुङ्कारं च दद्यात् , बन्दनं कुर्यादित्यर्थः, तृतीये वाढत्कारं कुर्यात् , बाढमेवमेतत् नान्यथेति, चतुर्थश्रवणे तु गृहीतपूर्वा-IN परसूत्राभिप्रायो मनाक् प्रतिपृच्छां कुर्यात् कथमेतदिति, पञ्चमे तु मीमांसां कुर्यात् , मातुमिच्छा मीमांसा प्रमाणजिज्ञासेतियावत्, ततः पठे श्रवणे तदुत्तरोत्तरगुणप्रसङ्गः पारगमनं चास्य भवति, परिनिष्ठा सप्तमे श्रवणे भवति, एतदुक्तं भव-| |ति-गुरुवदनुभापत एव सप्तमश्रवण इत्ययं गाथार्थः।२३शाएवं तावच्छ्वणविधिरुक्तः,इदानी च्याख्यानविधिमभिधित्सुराहसुत्तत्थो खलु पढमो.बीओनिज्जत्तिमीसओभणिओतहओय निरवसेसो.एस विही भणिअ अणुओगे॥२४॥ * तत्तत् २-३-५+ शुभूपते ५ शुश्रूषत इत्युक्तं ५ बाकार. १-२- वादकार १-२ बाटकर 11 मेवैतत् ५ = प्रसापारगमनं ४ मीसीमो
दीप
अनुक्रम
~554
