________________
२२७
मनोनुशासनम्
३. पृष्ठ-पृष्ठान्त-पाणिगः श्यामवर्ण : अपानः ।। ४. सर्वसन्धि-हृदय-नाभिगः श्वेतवर्णः समानः ।। ५. हृदय-कण्ठ-तालु-शिरोन्तरगो रक्तवर्ण उदानः ।। ६. सर्वत्वग्वृत्तिको मेघधनुस्तुल्यवर्णो व्यानः ॥ ७. नासादिषु स्वस्वस्थानेषु रेचक-पूरक-कुम्भकैस्तज्जयः ।। ८. मैं मैं वै रौं लौं तद्ध्यानबीजानि ॥ ६. जठराग्निप्राबल्यं वायुजयः शरीरलाघवञ्च प्राणस्य लब्धयः ।। १०. व्रणरोहण-अस्थिसन्धान-अग्निप्राबल्य-मलमूत्राल्पता व्याधिजयः
अपानसमानयोः ॥ ११. पंककण्टकबाधाऽभाव उदानस्य । १२. ताप पीड़ाऽभाव आरोगित्वञ्च व्यानस्य ।। १३. चन्द्रनाड्या वायुमाकृष्य पादाङ्ग ष्ठान्तं तन्नयनं क्रमशः पुनरुन्नयनं
पुनर्नयनञ्च मनः स्थैर्याय ॥ १४. पादाङ गुष्ठतो लिङ्गपर्यन्तं वायुधारणेन शीघ्रगतिर्बलप्राप्तिश्च ।। १५. नाभौ तद्धारणेन ज्वरादिनाशः ।। १६. जठरे तद्धारणेन कायशुद्धिः ॥ १७. हृदये तद्धारणेन ज्ञानोपलब्धिः । १८. कूर्मनाड्यां तद्धारणेन रोगजराविनाशः ।। १६. कण्ठकूपस्य निम्नभागे स्थिता कुण्डलिसर्पाकारा नाडी कर्मनाडी।। २०. कण्ठकूपे तद्धारणेन क्षुत् तृषाजयः ।। २१. जिह्वाग्रे तद्धारणेन रसज्ञानम् ।। २२. नासाग्रे तद्धारणेन गन्धज्ञानम् ।। २३. चक्षषोस्तद्धारणेन रूपज्ञानम् ॥ २४. कपाले तद्धारणेन क्रोधोपशमः ।। २५. ब्रह्मरन्ध्रे तद्धारणेन अदृश्यदर्शनम् ॥ २६. आस्थाबन्धो दोर्घकालासेवनं नैरन्तयं कर्मविलयश्चात्र हेतुः ।।
२७. मनोनुशासनाद् अतीन्द्रियोपलब्धिः ॥ छठा प्रकरण
१. सर्वथा हिंसाऽनृतस्तेयाब्रह्मपरिग्रहेभ्यो विरतिर्महाव्रतम् । २. सर्वभूतेषु संयम अहिंसा ॥ ३. कायवाङ मनसामृजुत्वमविसंवादित्वञ्च सत्यम् ।। ४. परोपरोधाकरणमस्तेयम् ।। ५. वस्तीन्द्रियमनसामुपशमौ ब्रह्मचर्यम् । ६. बाह्य मनसोऽनिवेशनमपरिग्रहः ॥ ७. आलोके भोजनं पानञ्च ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
