SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 309
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २५४ : सम्बोधि एकाग्रचिन्तनं योग-निरोधो ध्यानमुच्यते। धर्म्य चतुर्विधं तत्र, शुक्लं चापि चतुर्विधम् ॥३३॥ ३३. एकाग्र-चिन्तन एवं मन, वचन और काया के निरोध को 'ध्यान' कहते हैं। धर्मध्यान के चार प्रकार हैं और शुक्ल-ध्यान के भी चार प्रकार हैं। अर्हता देशितां दृष्टि-मालम्ब्य क्रियते यदा। पदार्थचिन्तनं यत्तत्, आज्ञाविचय उच्यते ॥३४॥ ३४. अर्हत् के द्वारा उपदिष्ट दृष्टि को आलम्बन बनाकर जो पदार्थ का चिन्तन किया जाता है, वह 'आज्ञा-विचय' कहलाता है । (धर्मध्यान का यह पहला प्रकार है)। सर्वेषामपि दुःखानां, रागद्वेषौ निबन्धनम् । ईदृशं चिन्तनं यत्तत्, अपायविचयो भवेत् ॥३५॥ ३५. राग और द्वष सब दुःखों के कारण हैं-इस प्रकार का जो चिन्तन किया जाता है, वह 'अपाय-विचय' कहलाता है । (यह दूसरा प्रकार है)। सुखान्यपि च दुःखानि, विपाकः कृतकर्मणाम् । किं फलं कस्य चिन्तेति, विपाकविचयो भवेत् ॥३६॥ ३६. सुख और दु:ख कर्मों के विपाक (फल) हैं, किस कर्म का क्या फल है, इस प्रकार का जो चिन्तन किया जाता है, वह 'विपाक विचय' कहलाता है । (यह तीसरा प्रकार है)। लोकाकृतेश्च तद्वतिभावानां प्रकृतेस्तथा। चिन्तनं क्रियते यत्तत्, संस्थानविचयो भवेत् ॥३७॥ १. ध्यान की विस्तृत जानकारी के लिए देखें-परिशिष्ट १ । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003124
Book TitleSambodhi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorMahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year1981
Total Pages510
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Spiritual
File Size19 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy