________________
७२
भाषाविचारः । समूहसाचिव्याज्जीवव्यापार यः स मनोयोग इति । यथेह ग्रामादन्यो ग्रामो प्रामान्तरमनन्तरोऽपि पुरुषादा पुरुषः पुरुषान्तरम्, एवमेकैकस्मात्समयादेकैक एवैकान्तरमनन्तरोऽनन्तरः समय इति । एवमनुसमयं गृह्णाति मुञ्चति चेत्युक्तं भवति । ॥३६१३६२-३६३॥
केयी' एगंतरितं मण्णंतेगंतरं ति तेसिं च ।
विच्छिष्णावलिरुवो होति धणी गुतविरोधो य ॥३६४॥
केयी गाहा । इह केचिदेकैकस्य व्यवहितमेकान्तरमिति मन्यन्ते । तेषां च विच्छिन्नरत्नावलीरूपः शब्दः प्रसज्यते, सूत्रव्याघातश्च, यतः सूत्रेऽभिहितम्: अणुसमयमविरहियं निरन्तरं गेण्हइ त्ति" [प्रज्ञापना पद ११, सूत्र १६९] । ॥३६४||
आह सुते च्चिय णिसिरति संतरितं ण तु णिरंतरं भणितं । एगेण जतो 'गेण्हति समएणेगेण सो मुयति ॥३६५॥
आह गाहा । आह-ननु सूत्र एवाभिहितं "सान्तरं णिसिरह णो जिरंतरं णिसिरइ 'एगेणं समएणं गेण्हइ एगेणं समएणं णिसिरई" [प्रज्ञापना पद ११, सूत्र १६९] इत्यादि ॥३६५॥
अंणुसमयमणंतरितं गहणं भणितं जतो विमोक्खो वि ।
जुत्तो णिरंतरो च्चिर्य भणति कधं संतरो भणितो ॥३६६।।
अणु० गाहा । उच्यते-यतोऽनुसमय 'अव्यवहितग्रहणमुक्तमतस्तद्विमोक्षोऽप्यनुसमये एव युक्तः, यतश्च ग्रहणनिसर्गो जघन्यतः समयद्यमुक्तौ-प्रथमसमय एव ग्रहणमनन्तरेण विसर्ग इति । आह-सत्यमेतत् किन्तु [सूत्रे ऽभिहित “सान्तरं गिसिरइ णो णिरंतरं णिसिरह त्ति" [प्रज्ञापना पद ११, सूत्र १६९] तत्कथम् ! ॥३६६।। उच्यते
गहणावेक्खाये तो णिरंतरं जम्मि जाई गहिताई।
ण वि तम्मि चेय णिसिरति जह" पढमे णिसिरणं णस्थि ।।३६७।।
गहणा० गाहा । इह ग्रहणापेक्षया निसर्गः सान्तरोऽपदिश्यते । यथा हि प्रथमसमयादारम्य ग्रहणमेवं न निसर्गः, यतः प्रथमग्रहणसमये स नास्ति । अतः पूर्वपूर्व१ 'केयि' इति संशोधितं जेनौ । केई को है। २ चो. आह जे त । ३ गिह को है। । इण एगे-इति प्रतौ। ५ आचा. अ°जे त। ६ च्चिय चो० भ त । ७ किन्तु मतऽभि इति प्रता।८ आ. गह जे त । ९ वखाए को हे त। १० चेव को हे त । ११ अ जे ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
