Page Text
________________
२४
सनिर्युक्ति-भाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे
[ नन्दी - ज्ञानपञ्चकम्
र्वोत्कृष्टो बादरस्कन्धस्तत्र बहवो गुरुलघुपर्यायाः सर्वस्तोका अगुरुलघुपर्यायाः । इह बादरस्कन्धेष्वप्यगुरुलघवः पर्यायाः सन्ति, परमुत्कलिता गुरुलघुपर्याया इति त एव तत्र शेषकालं गण्यन्ते । सम्प्रति तु वस्तुस्थितिश्चिन्त्यते इत्यल्पबहुत्व चिन्तायां ते चिन्तिताः । तस्मात्सर्वोत्कृष्टाद् बादरस्कन्धाद् येऽधस्तना बादरस्कन्धास्तेषु गुरुलघुपर्यायाः क्रमेणानन्तगुणहान्या द्रष्टव्याः, अगुरुलB घुपर्यायाः पुनरनन्तगुणवृद्ध्या । एवं च तावज्ज्ञातव्यं यावत्सर्वजघन्यो बादरस्कन्धः । उक्तञ्च— परमाणु संखऽसंखा, सुहुमाणताण बायराणं च । एएसिं रासीतो, कमेण सव्वे ठवेऊणं ॥ सिं जो अंतिमओ, सव्वुकोसो य बाय संधो । तस्स बहू गुरुलहुया, अगुरुलहू पज्जवा थोवा ॥ तत्तो हिट्ठाहुत्ता, अणंतहाणीऍ गुरुलहू नेया । अगुरुलहू वुद्धीए, एवं ता जाव उ जहन्नो ||
10
15
20
एतदेवाह -
ते गुरुलहुपजाया, पण्णा छेदेण वोकसित्ताणं ।
जी बायरो जहणो, अनंतहाणी हायंता ॥ ६८ ॥
ते गुरुलघुपर्यायाः प्रज्ञाच्छेदनकेनाऽगुरुलघुपर्यायेभ्यः 'व्युत्कृष्य' पृथक् कृत्वा सर्वोत्कृष्टाद् बादरस्कन्धादधस्तनेषु बादरस्कन्धेप्वनन्तगुणहान्या हीयमानास्त वद्रष्टव्या यावज्जघन्यो बादरस्कन्धः, अगुरुलघुपर्यायास्तु क्रमेणानन्तगुणवृद्ध्या प्रवर्धमानाः । ततः परं सूक्ष्मानन्तप्रदेशादिषु स्कन्धेषु केवला अगुरुलघुपर्याया एव क्रमेणानन्तगुणवृद्ध्या प्रवर्धमाना द्रष्टव्याः, ते च तावद् यावत् परमाणवः । उक्तञ्च -
ते परं सुहुमाओ, अनंतवुड्डीऍ नवर बढता । अगुरुलहो चिय केवल, जा परमाणू य ता नेया ॥
॥ ६८ ॥
१ बहुचिन्ता कां २ भा० ॥ २ थूरदविसु जाव तु, अणंतहाणीय परमाणू इत्युत्तरार्थं ता० । चूर्णिकृतैष एव पाठ आहतः । दृश्यतां टिप्पणी ३ ॥
३ गाथेयं चूर्णिकृतैवं व्याख्याता - " ते गुरु० गाधा । ते गुरुपजाया लघुपज्जाया य प्रज्ञाच्छेदेन अवणिजति थूलदविएहिं आढवेत्ता जाव परमाणू । थूला बादरपरिणता अनंतपदेसिता संधा, तेसिं गुरुपज्जा एहिंतो लघुपजाया अनंतगुणहीणा । तदणंतरा सुहुमपरिणया अनंतपएसिया संधा, तेसिं बादरपरिणताणंत एसिय खंधलघुपजाए हिंतो अनंतगुणहीणा गुरुपज्जाया, तग्गुरुपज्जा एहिंतो य अनंतगुणवड्ढिया लहुपजाया । एवं जहा जहा बहुमा तहा तहा गुरुपजाया अनंतहाणीए हायंति, लहुपज्जाया अनंतवुड्ढीए वडुंति, जाव दुपएसियलहुपजएहिंतो अनंतगुणहीणा परमाणुगुरुपज्जाया, तग्गुरुपजाए हिंतो य अनंतगुणवड्डिया लहुपज्जाया" ।
एतद्गाथानन्तरमेव टीकाक्रुद्भिरनादृता "णंतपसाणं” इति गाथा चूर्णो व्याख्याताऽस्ति । तथा हि"आह भणिया पोग्गलाणं गुरु-लहुपजायाण हाणी बुड्ढी य । एतेसिं पुण के कतो बहुया थोवा वा ? उच्यते - सव्वथोवा अणतपएसिया संधा
तपसाणं पिय, सव्त्रत्थोवा उ बादरा खंधा । तेसि पि वग्गणाओ, हवंति णंताओ सट्टाणे ॥
तप गाइद्धं । ते केवविया भेदेणं ? तेसिं० पच्छद्धं । जहा कुचिकन्नस्स गावीणं (१) ॥ तत्तो य० पुव्वर्द्ध” ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002510 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 18 MB |